1901: Bouw van de huizen in art-nouveaustiijl, Mercatorstraat 102, 104 en 106, n.o.v. architect Emile Van Averbeke. [werken-1964, p.393].

5-7 juni 1901: Brand Koninklijk Stapelhuis (Entrepot) - (bezoek koning aan puinen op 8 juni) - [Prims-1977-VIII, p.349].

juli 1901 (begin): Henri Grell, Antwerpenaar en fervent afficheverzamelaar uit de beginperiode van het artistieke affiche, organiseert samen met afficheverzamelaar Hippolyte Wouwermans in het Koninklijk Kunstverbond ('Cercle') een belangrijke tentoonstelling: 'Exposition d'affiches illustrées et d'impressions artistiques'.

Totale bevolking België 1902: 6.896.079

3 mei 1902 tot 4 okt 1902: Victor Desguin (1838-1919) schepen van onderwijs, dienstdoend burgemeester.

1902: Juffrouw Maria Belpaire sticht het Belpaire-instituut (Sanderusstraat), een school waarmee ze ook meisjes een intellectuele vorming wil geven. Op 30 juni 1997 moeten de tweehonderd kleuters en lagere schoolkinderen plaats ruimen voor hogeschoolstudenten, de school verdwijnt.

1902: Sloop van het voormalige "Zinnelozenhuis" aan de Sint-Rochusstraat; de aanbesteding ervan gebeurde op 27 december 1901 nadat op 31 augustus 1896 de instelling was gesloten. Op 1 juni 1907 zal een "bewaarhuis voor geesteszieken" naast het Stuivenbergziekenhuis geopend worden. [antwerpen-1860_1960, p.302, 313, 314].

1902: Vergulden van de wijzerplaten van het uurwerk van de kathedraaltoren. [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

1902: In gebruikname van de 'Zuiderstatie' aan de Zuiderplaats (de latere Bolivarplaats). [vdw-1977, p.115, 145].

1902 tot 1904: 'In de Gulden Spoor' (Sint-Vincentiusstraat 12) wordt gebouwd in neotraditionele bak- en zandsteenstijl door architect Walter Van Cuyck voor Frans Claes (1860-1933), oudheidkundige en conservator van de Stedelijke Musea en het Vleeshuis. [Open Monumentendag Vlaanderen, Antwerpen' 13/09/1992 - deel 2, Herenhuiswandeling, p. 10-11]

13 april 1902: brand houtstapels Kattendijkdok (brand-stichting ?) [Prims-1977-VIII, p.349].

20 april 1902: brand houtstapels Kattendijkdok (brand-stichting ?) [Prims-1977-VIII, p.349].

15 augustus 1902: Lichtstoet, de wagen 'Sneeuwvlokjes' vliegt in brand. Maria 's Heeren (personage op de wagen) overlijdt 's anderendaags aan brandwonden. Laatste lichtstoet. - [Prims-1977-VIII, p.349].

1903: Oprichting van de puddingfabriek 'Imperial'. [SAA: Menu 658 - 1928, 23 juni Diner offert à l’occasion de 25ste anniversaire de la création des usines des produits imperial].

1903: Bouw van de Hippodroom op het Zuid door de 'Société Anonyme Hippodrome Paleis', in 1959 sloot het zijn deuren, sloop volgde in 1972 ). Het gebouw brandde meermaals, zo in 1913, 1917 en 1920.

1903: Sint-Walburgisstapelhuis, Van de Sweepstraat, Waalsekaai, Namenstraat. Architect A.J. van der Gucht. [werken-1964, p.393].

1903: Hansahuis, hoek Suikerrui en Ernest Van Dijckkaai. Architect Joseph Hertogs, gevelsculpturen Jef Lambeaux. [werken-1964, p.393]. (foto links)

1903: Oprichting van een kiosk op de Groenplaats naar een ontwerp van architect Thielens, in 1960 wordt ze gesloopt. [antwerpen-1860_1960, p.90].

1903: Oprichting van de "Maatschappij der Nieuwe Concerten".

1903: Oprichting van 'Le Courrier d'Anvers' door Frédéric de France, tevens directeur.

1903: Oprichting van de socialistische muziekmaatschappij (harmonie) 'Arbeid en Kunst'.

1903: Onthaal in Antwerpen van generaals van de Zuid-Afrikaanse Boerenrepubliek (Transvaal). [25courrier, p.121, ill.]; [antw-1860_1960, p.412].

1903: Architect Ferdinand Truyman is betrokken bij de herstellingswerken aan de voorgevel van het Museum Plantin-Moretus. [werken-1964, p.63]. <zie 1877 >

1903: Tentoonstelling van de 'Cercle d'études photographiques et scientifiques d'Anvers' (CEPSA of C.E.P.S.A. = 'Fotografische en Wetenschappelijke Studiekring van Antwerpen'). Deze club van Antwerpse amateurfotografen was opgericht door enkele leerlingen van de Stedelijke Nijverheidsschool in 1895 en bleef werkzaam tot ongeveer 1965. Ze had haar zetel een ruime poos op de Groenplaats 2, in het toenmalige 'Café Suisse', en publiceerde het weekblaadje 'La Formule'.
In 'La Métropole' van 11 juli 1898 wordt aangekondigd dat ze diavoorstellingen presenteert in de Antwerpse omgeving. In 1904 telt de club 68 leden, voorzitter is Sano, secretaris Srybol.
Na aanname van de eretitel 'koninlijke' in 1920 wordt de benaming gewijzigd in 'Cercle royal d'études photographiques et scientifiques d'Anvers', CREPSA of C.R.E.P.S.A. = 'Koninklijke kring voor fotografische en wetenschappelijke studies'.
Het archief van de vereniging wordt bewaard in het FotoMuseum (Antwerpen).

[SAA: medailles, nr. 432 (werkbestand)]; [SAA: foto's. gebeurtenissen, FOTO 13932 1947/07/06]; [CLAES, Marie-Christine; JOSEPH, Steven F.; SCHWILDEN, Tristan : "Directory of photographers in Belgium, 1839-1905 - Volume I - text". De Vries-Brouwers : Antwerpen, 1997: 81]; [Ratinckx frères [ed.], "Livre d’Adresses de la Ville et de la Province d’Anvers. 42e Édition: 1922". Ratinckx frères : Anvers, s.a. [ca. 1922]: 245]; en persoonlijke mededeling van Natalie Huyghe, waarvoor dank, die haar eindverhandeling ‘The CREPSA-Archive’ voorbereidt (Lieven Gevaert Research Centre for Photography and Visual Studies, K.U.Leuven; promotor Prof. Hilde Van Gelder).

1903: Begin van de bouwwerken aan een definitieve Sint-Annakerk op Antwerpen linkeroever (Vlaams Hoofd, toenmalige gemeente Zwijndrecht), in vervanging van een voorlopig gebouw uit 1893. Bij deze werken trof men in augustus 1903 uitzonderlijke neolitische archeologica aan, die bij recente interpretatie (Warmenbol, 1987) waarschijnlijk als een graf uit de Michelsbergcultuur worden gezien. Dezelfde auteur oppert hiermee de hypothese van een Michelsbergnederzetting op deze plaats nabij de Schelde, tegenover het huidige Antwerpen: "[...] deze ontdekking zou kunnen gebruikt worden als indirekte aanwijzing voor de aanwezigheid van een midden-neolitische nederzetting op linkeroever." (p.56).

DE PAUW, L.; WILLEMSEN, G. : "La sépulture néolithique de la Tête de Flandre". In: "Annales du Cercle Archéologique du Pays de Waes", 23(1904):18-26.

WARMENBOL, Eugène : "Het neolithicum in het Antwerpse: sporen van de Michelsbergcultuur". In: WARMENBOL, Eugène [red.] : "Het ontstaan van Antwerpen: feiten en fabels". Warmenbol : Antwerpen, 1987, p.33-36 en ook: Id. : "samenvattend", p.56.

13 december 1903: Inhuldiging van de scheepvaartlijn Antwerpen-Canada van 'Canadian Pacific'. [25courrier, p.140, tekstadvertentie.].

1903: eerste (? - WS) olietanker vaart de haven van Antwerpen binnen. <zie ook 1884 en 1866 >

Totale bevolking België 1904: 7.074.910

1904: Gebiedsuitbreiding van Antwerpen ten koste van Ekeren. [vdw-1977, p.50].

1904: Bouw van het huizenblok Lodewijk De Waelplaats tussen Museumstraat en Verlatstraat, naast de Hippodroom (uit 1903). De neobarokke gevelwand werd als een geheel ontworpen (arch. W. Van Oenen).

1904: Oprichting van de Beurs voor Diamanthandel (Diamantbeurs).

1904: Opening van de Jongensgemeenteschool in de Kasteelstraat, de huidige Batkinstraat (Berchem).

1904: Inhuldiging van het museum Mayer van den Bergh, Lange Gasthuisstraat 19. Gebouw naar ontwerp van architect Joseph Hertogs [antw-1860_1960, p.286].

25 mei 1904: Baron Pierre-Joseph de Caters, bankier, <burgemeester van Berchem ?>, luchtvaartpionier en autorenner van het eerste uur, behaalt in Oostende met een Mercedes Sunbeam het wereldsnelheidsrecord op het land (97,25 mph/156 km/u). Op 21 juli eropvolgend moet hij de palm al overdragen aan Louis Rigolly (in een Gobron-Brillié haalde deze, ook in Oostende, 103.58 mph/167 km/u).

8 juni 1904: Grote brand houtstapels aan Asiadok. ['Antwerpen', 19e jaarg. nr. 4, dec 1973, p.186]; [25courrier, p.149, ill.].

26 augustus 1904: Ontploffing en brand van de petroleuminstallaties op de grens Kiel-Hoboken. Het inferno koste het leven aan negen mensen. [Prims-1977-VIII, p.349]; [25courrier, p.149, ill.]; Tot 6 september. ['Antwerpen', 19e jaarg. nr. 4, dec 1973, p.186]; [wit_30, p.726]; [fotoverzameling WS].

1905: Antwerpen: oprichting van de kunstkring 'Kunst van Heden'. Zeker actief tot 1959. [VNS-1983, p.15]; [persoons-ska-1976, p.10].

1905: Petroleumpier (Scheldekaaien).

1905: Verbouwing van twee huizen tot een groot herenhuis voor dr. Eduard Thijs (1868-1814) aan de Leopoldlei (Belgiëlei nr. 91) n.o.v. Joseph Hertogs. De Nederlandse verzamelaar Pieter Smidt van Gelder (1878-1956) zal het huis in 1937 verwerven. In 1949 werd het als museum overgedragen aan de stad, in 1950 geopend voor het publiek. Belangrijke collectie stijlmeubelen, schilderijen, Chinees en Europees porselein, wandtapijten, juwelen en kunstvoorwerpen. Interieur en collecties werden zwaar beschadigd door een brand op 2 februari 1987, hierna sloot het museum. De heropening is gepland voor het najaar 2001. [bouwen-3nc, p.37]; [omd-2000].

1905: Inhuldiging van een gedenkteken ter nagedachtenis van de tijdens de belegering van de Citadel in november-december 1832 gevallen Franse soldaten.
De meeste ervan werden begraven op het kerkhof van de oude Sint-Laurentiuskerk. Op een gedeelte van de begraafplaats heet het nu Fransenplaats (naamgeving C.B. 4 april 1905). Zie: [vdw-1977, p.180]; [laar-bio-1927, p.292, #1366].

Literatuur: H. F. [HANNO, Fritz] : "Notes sur le siège de la citadelle d'Anvers en 1832. Etude rétrospective". O. Lamberty : Bruxelles, 1905. - 56 p., ill., krt.

1905: 25e verjaardag van de Papeteries Anversoises G. Moorrees en Cie [medailles SAA (nr. 436, werkbestand)].

24, 25, 26 juli 1905: Internationale zeilwedstrijd te Antwerpen (Regates internationales à la voile). [medailles SAA (nr. 117, werkbestand)].

25 juli 1905: De Antwerpse 'Duitse kolonie' biedt een banket aan bij de 75ste verjaardag van de onafhankelijkheid van België.
[SAA: Menu 240 - 1905, 25 juli Banquet offert par la Colonie Allemande d'Anvers en commémoration du 75e anniversaire de l'Indépendance Belge]

27 juli 1905: In de Handelsbeurs wordt koning Leopold II in plechtige zitting ontvangen door de Antwerpse Kamer van Koophandel, dit ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de onafhankelijkheid van België. [25courrier, p.74, ill.].

11 augustus 1905: Zonder feestvertoon wordt de Middenstatie (nu Centraal Station) geopend, een gebouw van architect Louis Delacenserie (1838-1909). De perronoverkapping was al eerder in gebruik, ze werd gebouwd tussen 1895 en 1899, de treinen reden dus al geruime tijd aan en af. (afbeelding links)

Totale bevolking België 1906: 7.238.622

16 feb 1906 tot 5 aug 1906: Victor Desguin (1838-1919) schepen van onderwijs, dienstdoend burgemeester van Antwerpen (wegens ontslag Van Rijswijck, door koning aanvaard op 11 juni 1906).

1 aug 1906 tot 18 okt 1908: P.J.A. Hertogs ( -1908), burgemeester van Antwerpen. (KB: 30 juli; eed op 6 aug - overlijden 18 okt 1808).

1906: Inhuldiging van de 'Antwerp Polo Club', Beerschot. [25courrier, p.167, ill.].

1906: Een depot van de brouwerij 'Whitbread & C° Ltd.' van Londen wordt geopend in de Marnixstraat. Nadien wordt verhuisd naar een nieuwbouw in de Maatsstraat. Het nog niet voltooide gebouw wordt tijdens de bezetting in 1914 door de Duitse luchtmacht in gebruik genomen. Pas na de Eerste Wereldoorlog zal het gebouw kunnen worden afgewerkt en in gebruik genomen.

1906: Restauratie van het Vleeshuis en verschijnen van neogotische hoekhuizen ertegenover aan de Ernest Van Dijckkaai. De huidige relatie tussen het Vleeshuis en het Steen wordt aangebracht. (afbeelding links)

25 januari 1906: Brand schouwburg Scala - [Prims-1977-VIII, p.349].

12 maart 1906: Springtij, de Schelde stroomt tot op de kaaien aan het Steen. [25courrier, p.149, ill.]; [schobbens-environs_65, p.202].

30 maart 1906: Wet betreffende de deklassering van de omheining Brialmont. De slopingswerken vingen aan op 31 december 1909. Binnen het jaar hadden ze moeten beëindigd zijn, wat niet gebeurde. Pas met de aanleg van de Ring in de jaren zestig van de twintigste eeuw zouden vrijwel alle vesten opgeruimd worden. [Tijdschrift Antwerpen, juli 1959, p.96]; [wit_30, p.717].

[(1905?) opheffen van het verbod op nieuwe stenen constructies binnen krijgsdienstbaarheden].

1906: Sinds 1901 reed de elektrische tram tot Berchem Kerk. In 1906 werd de lijn doorgetrokken door de Mechelse Poort naar Mortsel of Oude God. De omwalling werd in 1910 doorstoken. [nicolai-groote-1992, ill.27, 28].

20 april 1906: Brand van de tentoonstelling opgericht in de tuin van de Harmonie. [25courrier, p. 150, ill.].

25 juni 1906: Brand van de Scala. [25courrier, p.150, ill.].

26 juli 1906: Koning Leopold II bezoekt de werken aan de Royerssluis. [25courrier, p.75, ill.].

augustus 1906: De Britse pantserkruiser 'Antrim' bezoekt de Antwerpse haven. [25courrier, p.69, ill.].

1907: (juni-aug) Extreem koude zomer in België met een gemiddelde temperatuur van amper 14.3 °C. Enkel de zomers van 1841 (13.9 °C) en 1860 (14.2 °C) waren kouder geweest. Ook deze van 1844 en 1956 (beide 14.2) waren erg koud. [KMI, Ukkel, juni 2000].

23 december 1907 tot 1921: Florent Cootmans, burgemeester van Berchem.

1907: Acht weken durende staking aan de haven van Antwerpen, één van de zwaarste sociale conflicten uit de Antwerpse geschiedenis. Er wordt gestaakt voor loonsverhoging maar de eigenlijke inzet is de poging van de werkgevers om de macht van de vakbonden te breken. Deze laatsten deinzen niet terug om Engelse en Duitse arbeiders als stakingbrekers aan te werven ('Engelse ratten'). Uiteindelijk zal de katholieke burgemeester Peter Hertogs (1843-1908) deze dokwerkersstaking breken door inschakeling van leger en burgerwacht en bemiddeling tussen vakbonden en werkgevers. De door de dokwerkers geëiste loonsverhoging van 5 naar 6 frank per dag weet hij terug te brengen naar een dagloon van 5,5 frank. [havenstaking]. [25courrier, p.124, ICON]; [wit_16, p.384-386 + ICON: foto]; [ROUSSEEUW, Boris : "De Antwerpse Burgemeesters" - antwerpse burgemeesters.pdf].

1907: Eerste Havendok

1907: Albertdok, (ook 1914, 1928)

1907 tot 1908: Eerste elektrische havenkranen.

1907: Bouw van het "Gesticht Van den Nest" (dispensarium) in de Blindestraat. Op 16 december 1908 zal het plechtig ingehuldigd worden in aanwezigheid van prins Albert en prinses Elisabeth. [antwerpen-1860_1960, p.303, 330]. – Actueel: volledige restauratie (ca.2000) en in gebruik door Hogeschool Antwerpen (Academie), afdeling Conservatie en Restauratie.

28 juli 1907: Inhuldiging van het nieuwe ziekenhuis Sint-Maria in Berchem. [prims-berchem-1949, p.290].

9 augustus 1907: Brand van het kasteel Boterlaar. [25courrier, p.151, ill.].

15 augustus 1907: Inhuldiging van de nieuwe zeesluis (Royerssluis) door prins Albert en prinses Elisabeth. [25courrier, p.80-81, ill.]. - (ICON: foto - 10 nov. 1904: de bouwplaats van de Royerssluis. [werken-1968, ill.26]); [medailles SAA (nr. 133, werkbestand)].

18 augustus 1907: Opening van het 'Antwerpse Folkloremuseum' in de Heilige Geeststraat, palend aan het Museum Plantin-Moretus. Het Stadsbestuur had in dat jaar de volkskundige verzamelingen van dichter en houtgraveur Max Elskamp verworven. Dit betekent de start van het Volkskundemuseum, het eerste dergelijke in België. De collectie bestond uit 2.816 stukken met betrekking tot de stedelijke volkscultuur. In 1935 werd verhuisd naar de Sint-Andriesstraat; op 29 maart 1958 volgt de opening in de Gildekamersstraat. In 1956 wordt beslist tot aankoop van het marionettentheater 'Poesje' in de Repenstraat. [antw-1860-1960, p.272].

4-5 september 1907: Grote brand van de houtstapels aan het Asiadok (Ferdinanduspolder). ['Antwerpen', 19e jaarg. nr. 4, dec 1973, p.186]; [Prims-1977-VIII, p.350]; [25courrier, p.150, ill.]. - ["Jacht op Ferdinandus De Polder", in: "Ons volk ontwaakt", 25 november 1911 - http://home.tiscalinet.be/Pros-Robaer/Jacht_Ferdinandus_Pol.html - "De rook ervan was te zien tot in het Nederlandse Vlissingen" (Pros Robaer 2001-07-07)].

22 september 1907: Inhuldiging van het Alfons Stappaertsgasthuis (-ziekenhuis). Op 22 december 1944 wordt het vernield. [antwerpen-1860_1960, p.314, 317].

17 oktober 1907: Inhuldiging van de Koninklijke Vlaamse Opera (n.o.v. A. Van Mechelen). [25courrier, p.348, ill. maquette gebouw]. [medailles SAA (nr. 134, werkbestand)].

20 oktober 1907 (ca.): Het Station Dam, tussen 1895 en 1898 gebouwd is verplaatst. Rond 20 september 1907 was men met de werken hiervoor begonnen. Onder leiding van de ingenieurs Morglia en Weis werd dit gebouw van 700 m² en ca. 3.000 ton een 40-tal meter verschoven, 8 graden gedraaid en 2,20 meter hoger gebracht.

28-29 oktober 1907: Brand van de telefooncentrale. [25courrier, p.150, ill.]; [Prims-1977-VIII, p.350].

Totale bevolking België 1908: 7.336.444

18 okt 1908 tot 14 maart 1909: Victor Desguin (1838-1919) schepen van onderwijs, dienstdoend burgemeester (wegens overlijden Hertogs).

1908: Vernieuwing van het beiaardmechanisme van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal). [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

1908: Inhuldiging van de Stadsfeestzaal op de Meir. De 'Koninklijke Maatschappij ter Aanmoediging der Schone Kunsten te Antwerpen' hield tussen 8 februari en 8 maart een inhuldigingstentoonstelling. [persoons-ska-1976, p.19].

5 maart 1909 tot 2 november 1921: Jan-Baptist De Vos (1844-1923), burgemeester.

1909: Prins Albert en prinses Elisabeth keren terug uit Congo aan boord van de 'Bruxellesville' van de C.B.M.B. Bij hun aankomst in Antwerpen worden ze door de koninklijke familie en autoriteiten ontvangen. [25courrier, p.83-85].

1909: Huldetentoonstelling Jef Lambeaux in de Stadsfeestzaal, Meir. [persoons-ska-1976, p.19].

1909: Het nieuwe Operagebouw, aan de Kunstlei (Frankrijklei), is volledig afgewerkt.

1909: Het stadsbestuur laat door beeldhouwer J. Kerckx een kopie maken van het beeld van 'Teun de Eierboer' op de Melkmarkt. De originele 'Teun Koekeloer' verhuist naar het toenmalige Oudheidkundig Museum Steen, later naar het Volkskundemuseum.

1909: Stichting van de parochie Heilige Geest, Mechelsesteenweg. Delen van de parochies Sint-Jozef, Sint-Laurentius en Sint-Joris gaan in de nieuwe parochie op.

8 maart 1909: Oprichting van de Antwerpse luchtvaartvereniging "l'Aéro-Club d'Anvers". President is kolonel van de Genie Van der Borren, vice-president luchtvaartpionier baron Pierre de Caters ("de eerste vliegende Belg"). De eerste club-activiteit, een ballonwedstrijd vanuit de velodroom van Zurenborg, wordt gevolgd door de allereerste uitgave van de 'Vliegweek van Antwerpen' ('Semaine d'Aviation d'Anvers'), gehouden van 23 oktober tot 2 november 1909. [naar: GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.7-10, 14 (ill.)].

16 mei 1909 (zo.): Onthulling in het Stadspark van het gedenkbeeld voor de toenmalig populaire Impressionistische schilder Theodoor Verstraete. Guillaume Charlier (1854-1925), maakte de sculptuur. [25courrier, p.125, ill., redevoering door Louis Franck]; [medailles SAA (nr. 230, werkbestand)].

juni 1909: 'Koloniale Week' in Antwerpen. Laatste bezoek van koning Leopold II aan Antwerpen (in het bijzijn van prinses Clémentine). [25courrier, p.76-77, ill.].

11 juli 1909: Inhuldiging van het nieuwe moederhuis (bevallingskliniek) gelegen aan de Vinkenstraat. Op 15 september opent het haar deuren. [antwerpen-1860_1960, p.303, 314].

23 oktober - 2 november 1909: In navolging van andere belgische steden als Gent (1908) ...; Doornik, Spa (1909) ... wordt ook in Antwerpen een vliegmeeting ingericht. Deze eerste luchtvaartweek, 'Vliegweek van Antwerpen', gaat door op het Wilrijkseplein. Inrichters zijn "l'Aéro-Club d'Anvers", "Automobile-Club Anversois" en de bond "Antwerpen-Vooruit". Het spektakel brengt honderdduizend belangstellenden op de been en luidt voor Antwerpen het vliegtuigtijdperk in. Zowat iedereen van de toenmalige Europese piloten met hun toestellen was aanwezig, omwille van het slechte weer waagden evenwel niet allen een vlucht.
Baron Pierre de Caters, met een tweedekker Voisin, maakte op de openingsdag een vlucht van 500 meter, bij een volgende poging ging hij evenwel bij het loskomen overkop. Met een hersteld vliegtuig zal hij de vijfde dag een circuit van zowat een kilometer afleggen en landen zonder brokken, goed voor een massief gouden medaille! Bij deze manifestatie maakten pioniers als Wilford, Tips, Crahay, Bulot, Molon en Jan Olieslagers hun werkelijk vliegdebuut. Zo deed Olieslagers de derde dag met zijn eendekker Blériot XI een schuchtere poging; de dag nadien trachtte hij om bij slechte weersomstandigheden toch op te stijgen, maar het toestel belandde bij een windstoot op een vleugel, die prompt afknakte. Pas op de achtste dag maakte hij vier circuits rond het vliegplein.
Kroonprins Albert ontving op 30 oktober aan boord van de 'Zodiac III', een bestuurbare ballon van graaf de la Vaulx, zijn luchtdoop. Dit 'huzarenstukje' bezorgde hem acht dagen kamerarrest vanwege zijn oom Leopold II.
Op 3 november werden de overwinnaars door de stad gelukgewenst. De Fransman Brégy en de Caters waren er niet in geslaagd de prestaties van 'crack' Rougier bij te benen. De grote prijs van de Stad Antwerpen ging dan ook naar deze Fransman. Rougier behaalde een afstandsrecord met een vlucht van 49 km 698 m; er bovenop behaalde hij nog het hoogterecord (160 m), Deze prestaties met zijn tweedekker Voisin maakten van hem een rijk man, hij ontving 37.000 goudfrank aan prijzen. [naar: GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.7-14, (ill.)]; [25courrier, p.237-238, (ill.)]; [antw-1860-1960, p.413]; [persfilter-1980].
Document: "1er meeting d'aviation organise par l'Aero-club d'Anvers, l'Automobile-club anversois, la ligue Anvers en avant, sous le patronage de l'Aero-club de Belgique, du 23 oct. au 3 nov. 1909". Lithographie Ratinckx : Antwerpen, 1909. - 39 p., ill. [SBA: H 135043].

1909: Sluiting van de Velodroom van Zurenborg, waar vanaf 1895 rijwielwedstrijden werden gehouden. Het terrein wordt een nieuwe woonwijk met het trekken van de Velodroomstraat en Generaal Capiaumontstraat. Fietsevenementen werden nadien voor een korte periode gehouden in de overdekte Zuider-velodroom in de Sint-Laureisstraat, later in het Sportpaleis.

Totale bevolking België 1910: 7.423.784

Inwoners Antwerpen: 301.766 (volkstelling). [antw-1860-1960, p.48].

1910: De Anglicaanse gemeenschap neem het kerkgebouw (Saint Boniface) in de Grétrystraat in gebruik. [foto eerstesteenlegging: 25courrier, p.132].

1910: Stichting van de Antwerpse Oudheidkundige Kring, voorzitter is Frans Claes (1860-1933). [Open Monumentendag Vlaanderen, Antwerpen 13/09/1992 - deel 2, Herenhuiswandeling, p.10-11].

1910 tot 1913: De joodse diamantairsfamilie Bamdas-Tolkowsky laat in de Lamorinièrestraat, een woning in bouwen naar een ontwerp van J. de Lange. De rijkelijke interieurdecoratie van hal en trapzaal, van de diverse ontvangstruimten op het gelijkvloers en van de privé-vertrekken op de verdieping, werd ontworpen en gerealiseerd door H. Verbuecken. Het interieur vormt een staalkaart van stijlen. Actueel: Salons De Laet, nrs 227-240-242. [Open Monumentendag 1996].

1910: Electrische straatverlichting langsheen de Scheldekaden. [s_paulus-1978, p.67].

1910: Bouw van het pakhuis 'La Cloche' van de 'Magasins et entrepôts réunis', Hessenplein 2, hoek Oudeleeuwenrui. Naar een ontwerp van architect Joseph Hertogs [bouwen-3nb-1979: 90-92].

8 mei 1910: Eerste bressen in de stadsomwalling. [prims-berchem-1949, p.290].

Juli 1910: Bezoek van de Lord Mayor van Londen, met echtgenote, aan het het museum Plantin-Moretus in Antwerpen. [25courrier, p.109, ill.].
[SAA: Menu 264 - 1910, 20 juli Banquet given by the British Colony at Antwerp in the Marble Hall of the Royal Zoological Sociéty to the Right Honorable The Lord Mayor and the Aldermen & Sheriffs of the City of London, on the occasion of their visit in Civic State to the City of Antwerp; SAA: Menu 265 - 1910, 22 juli Feestmaal den Edel Achtbaren Lord-Mayor van Londen aangeboden in de Stedelijke Feestzaal].

5 juli 1910: Een Chinese missie geleid door prins Tsai-Tze bezoekt de Antwerpse haven. [25courrier, p.108, ill.]; [antw-1860-1960, p.413].

4 augustus 1910: Voor de allereerste maal wordt de Antwerpse binnenstad door een vliegtuig overvlogen. Antwerps luchtvaarpionier Jules Tyck, gloednieuw wereldrecordhouder hoogtevlucht (1.700 m, behaald in Brussel-Stockel op 1 aug. d.a.v.) maakt een ronde om de kathedaaltoren en daalt tot op 60 m hoogte boven zijn ouderlijk huis aan de Appelmansstraat. Ervoor, tijdens de eerste 'Vliegweek van Antwerpen' in 1909, had graaf de la Vaulx met een bestuurbare luchtballon al promotionele stadsvluchten uitgevoerd. [naar: GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.10, 14-15].

25 september 1910: Vliegmeeting op het Wilrijkseplein. Bij de luchtvaartpioniers is o.m. vliegtuigpilote Hélène Dutrieux aanwezig.

1911: De stoomboot 'Persepolis' wordt bij een storm op de linker Scheldeoever geworpen tegenover de Antwerpse rede. [25courrier, p.154, ill.].

1911: vergrotingswerken aan het Gerechtsgebouw op de Britselei ('Justitiepaleis), gebouwd vanaf 1869. [wit_8, p.193]. < en in 1929 tot 1933 >

1911: Ontvangst op het stadhuis ter ere van Dr. L. Zamenhof en de leden van het 7e Internationaal Esperanto-Congres, gehouden in Antwerpen. [schmidt-joden-1963, p.120].

1911: Honderdjarig bestaan van het Antwerpse handelshuis 'Grisar en Cie'. (1811-1911). [medailles SAA (nr. 231, werkbestand)].

1911: 25-jarig bestaan van de handelsmaatschappij "Nord Deutscher Lloyd" te Antwerpen. (1886-1911). [medailles SAA (nr. 168, werkbestand)].

1911: Inhuldiging van het aquarium en de reptielengalerij in de dierentuin van Antwerpen. [medailles SAA (nr. 313, werkbestand)]. [trefw.: Zoo].

1911: Voor 't eerst herbouwen van de torenspits van de Ekerse Sint-Lambertuskerk na de brand van 1683. Ook werd het kerkhof rondom het kerkgebouw opgeheven.

oktober 1911: De stad koopt van de familie Moretus het het landgoed Schoonsel (+84 ha) (Schoonselhof) op de grens van Hoboken met Wilrijk ter vervanging van de te klein wordende Kielse begraafplaats (Kielkerkhof), kostprijs: 864.749 BEF.
Ca. 1540 werd 'Schoonsel' vermeld als hoeve en 'stenen speelhuis' (hof van plaisantie). (foto links: hof Schoonsel te Wilrijk, Hoboken)

Op 29 augustus 1914 heeft de eerste teraardebestelling plaats: een Duitse soldaat. Vanaf 1 september 1921 wordt Schoonsel als begraafplaats openbaar. [wit_30, p.720]; [antwerpen-1860_1960, p.328].

12 september 1911: brand van de houtstapels in de Ferdinanduspolder [Prims-1977-VIII, p.350]; [25courrier, p.151, ill.].

12 september 1911: 1 ha magazijnen van 'Australia' gelegen tussen de Rigastraat en Napelsstraat branden af. [s_paulus-1978, p.67].

14 september 1911: De Berchemse gemeenteraad keurt het plan goed, voor de aanleg van een nieuwe wijk op de terreinen 'De Schom' en 'De Molens'. Het ontwerp ging uit van de Naamloze Maatschappij voor Stadsuitbreiding, die de zaak voor haar rekening nam, maar het Gemeentebestuur als uitvoerder liet. Een Koninklijk Besluit van 30 December 1911, keurde het algemeen onteigeningsplan goed, waaraan evenwel enkele wijzigingen aan toegebracht werden (KB's van

27 juni 1912, 3 oktober 1913 en 2 september 1922). Het college gaf op 24 mei 1912 namen aan al de nieuwe lanen en straten. ['De Straten van Berchem' - Karel Versteylen en Lodewijk Vonck. Drukkerij Jac. Lamoen, Grote Steenweg 153, Berchem, 1928]

7 oktober 1911: Samen met Jules Baetes, die de medaille van Leopold II verzorgde, realiseerde stadsarchitect Emiel Van Averbeke de gedenkzuil voor de annexatie van de voormalige Belgische kolonie, in het Nederlands van toen: 'naasting van Congo', (Stadspark kant Rubenslei), ingewijd op 7 oktober 1911. Het monument was een initatief van de Antwerpse Kamer van Koophandel. (Mercurius, Romeinse god van de handel, als bekroning, beeldhouwer?).

28 december 1911: Hulde van de stad Antwerpen ter ere van schepen Arthur Van den Nest. [medailles SAA (nr. 232, werkbestand)].

Totale bevolking België 1912: 7.571.387

9 mei 1912 (wet): grenscorrectie tussen Antwerpen, Borgerhout en Berchem, deze laatste gemeente verliest 100 hectaren ten voordele van Antwerpen. (Creatie van het Nachtegalenpark;omgeving Cogels-Osylei en Zurenborg). [vdw-1977, p.149, 152]; [prims-berchem-1949, p.261, 278-281].

14 augustus 1912: Blijde Intrede van Koning Albert en Koningin Elisabeth in Antwerpen. [medailles SAA (nr. 172, werkbestand)]; [25courrier, p.87-88, ill.]; [wit_11, p.269 + ICON: foto: mensentoeloop en versierde gevels op de Meir].

15 augustus 1912: Onthulling van het Lambermont-monument, Lambermontplaats, een werk van beeldhouwer Leandre Grandmoulin. [25courrier, p.131, ill.].

15 augustus 1912: Consciencefeesten en -stoet. Bij deze gelegenheid meren de Franse en Nederlandse oorlogsbodems 'Marseillaise' en 'Jacob Heemskerk' aan de Antwerpse rede. [25courrier, p.70-71, 135, ill.].

20 oktober 1912: Hulde van de stad Antwerpen ter ere van Frans Van Kuyck, schepen van Schone Kunsten.

13 november 1912: Zuidpoolontdekker R. Amundsen wordt op het Antwerpse stadhuis ontvangen. [25courrier, p.128, ill.]; [antw-1860_1960, p.413]; [Prims-GvA, VIII-1985, p.102 < foutief = 1913>].

1913: Internationale gas-tentoonstelling Antwerpen. [medailles SAA (nr. 448, werkbestand)].

1913: 4de 'internationaal congres van hygiëne der woning', Antwerpen. [medailles SAA (nr. 285, werkbestand)].

1913: 'Hypsos-kaart' voor de Gentse Wereldtentoonstelling.
« Antwerpen in 1913. Enkele jaren geleden herontdekte men in de kelders van het Nationaal Scheepvaartmuseum een negen meter lange kaart van Antwerpen. Het tekenbureau Hypsos aquarelleerde deze kaart voor de wereldtentoonstelling van 1913 in Gent. Na een diepgaande wetenschappelijke studie en een grondige conservatiebehandeling werd de kaart tentoongesteld op de tentoonstelling "Stroomversnelling", een proeftentoonstelling voor het Museum aan de Stroom over de ontwikkeling van de haven in de twintigste eeuw. Het bedrijf Tijdsbeeld ontwikkelde een erg succesvol interactief computerprogramma om deze kaart te ontsluiten. Binnenkort zal de Hypsoskaart op pc's op verschillende plaatsen in de stad raadpleegbaar zijn. (01/11/2001) »

1 april 1913: Brand in de Hippodroom op het Zuid. [Prims-1977-VIII, p.350]. <en in 1917, 1920 >. (gebouw uit 1903).

4 maart 1913: inhuldiging van de stoomboot "Albertville". [medailles SAA (nr. 451, werkbestand)].

14-24 april 1913: algemene werkstaking

Literatuur:
De algemeene werkstaking te Antwerpen (14-24 april 1913). - Antwerpen : Excelsior, 1914. - 134 p. : ill. - (Jaarverslag ; 1913).

14 juli 1913: Oprichting van de PIDPA, de Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen. [antwerpen-1860_1960, p.188].

augustus 1913: Het 'juweel voor Moederdag', ontworpen door schepen Frans Van Kuyck, wordt aangenomen. [25courrier, p.144, ill.].

9 augustus 1913: Officiële opening van het Vleeshuis als museum voor toegepaste kunsten, naar een voorstel gelanceerd door schepen Van Kuyck in 1905. Een deel van de collectie van het Museum van Oudheden, het Steen, verhuisde hiervoor. Het in 1899 door de stad verworven historisch gebouw was in de periode 1910-1913 door stadsarchitect Alexis Van Mechelen gerestaureerd. [antw-1860_1960, p.268].

12 oktober 1913: Inhuldiging van het monument "Campagne Arabe 1892-1894" ter ere van baron Francis Dhanis (Londen, 1862 - Brussel, 1909) op de toenmalige Zuidelei (Amerikalei) ter hoogte van de Sint-Michielskerk. Een werk van beeldhouwer Frans Joris (Deurne, 25 maart 1851 - Antwerpen, 23 oktober 1914). Het beeld zou later (R.B. 11 september 1960) verhuizen naar het perk voor de Koloniale Hogeschool (Middelheimlaan; nu dienstgebouw RUCA), daar werd het bij een zware storm op 9 september 1983 ernstig beschadigd. [25courrier, p.127, ill.]; [medailles SAA (nr. 449, werkbestand)]; [stadsbeelden-2001, p.208; nr.188].

Totale bevolking België 1914: 7.684.492

Inwoners Antwerpen: 318.199 (precies opgetekend). [Acker-Antw-1975, p.359]

1914: Tweede Havendok

1914: Derde Havendok

1914: 25 jarig jubileum van de Antwerpse 'Royal Yacht Club de Belgique' (1889-1914). [medailles SAA (nr. 176, werkbestand)].

1914: Antwerps kortste tramlijn, tussen Tolstraat en het Station van Waas op de Sint-Michielskaai (voor de veerdienst), wordt opgeheven. [Lauwers-Anneke-1983, p.71].

1914: Goedkeuring om een stelling te plaatsen aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal) en voor het aanbrengen van elektrische apparatuur voor het luiden van de Carolusklok. [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

24-25 augustus 1914 (nacht van): Bombardement van Antwerpen door een Duitse Zeppelin. Vanuit de luchtballon werden zware bommen gelost, de eerste ontplofte op de Stadswaag en doodde een aantal mensen, o.m. politieagent Wuyts kwam hierbij om het leven. De burgerwacht trachtte met geweren de Zeppelin te beschieten, maar kon niets uitrichten. De Duitse aktie was als vergelding bedoeld tegen de begin augustus vanuit Antwerpen uitgevoerde Britse aanvallen op de Zeppelinbasis in Düssseldorf. Op de Schelde gemeerde watervliegtuigen hadden met succes deze basis besstookt. [GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.31 (ill.), 33].

8 oktober 1914: Beschieting van de stad door het Duitse leger. Bij de volledig vernielde gebouwen horen o.m. het zgn. "Hôtel de l'Europe" en een handelshuis in de nabijgelegen Beddenstraat. [antwerpen-1860_1960, p.304].

9 oktober 1914: Intocht van de Duitse bezetter in Antwerpen. De toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal wordt beschadigd door het inslaan van een bom. [schobbens-environs-65, p.204]; [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

December 1914 - februari 1915: Extreem regenachtige en sombere winter, zeer weinig zonneschijn. Meteorologische gemiddelden (Ukkel) halen recordcijfers: neerslag 72 l/m³, uren zonneschijn 116.

3 februari 1917: Uitzonderlijke koude; vriestemperatuur: -23,1°C (meting Rochefort).

1917: Brand in de Hippodroom op het Zuid. <en in 1913, 1920 >

1917: De stad Antwerpen huldigt Victor Desguin, 25 jaar schepen van Openbaar onderwijs. [medailles SAA (nr. 180, werkbestand)].

28 oktober 1917: Bij een Britse luchtaanval worden de godshuizen 'Grauw en Blauw' en 'Crauwelenhof' beschadigd. [s_paulus-1978, p.67]. Het bombardement was vooral bedoeld om de Antwerpse spoorwegstations en -verbindingen uit te schakelen en zo de Duitse bevoorrading te bemoeilijken. Vooral het Zuid werd zwaar getroffen. 

1918: Epidemie van 'Spaanse Griep'.

1918 tot 1922: Brandweerkazerne aan kaai 63, geïnspireerd op het Oostershuis (Hanzehuis) (arch. E. Van Averbeke). - Zie: 1468, 1564, 1893, 2005

1918 tot 1920: Bouw van het Pompenhuis, Siberiastraat (naast dok 7). Met drie reusachtige centrifugaalpompen, geplaatst in een zeven meter diepe put, worden de aanpalende droogdokken op twee uur tijd leeggepompt. Het eclectische gebouw, grotendeels neoclassicistisch van stijl, bevat ook invloeden van art-nouveau. [naar: gva, 30/31 mei 1998].

1919: De eerste okapi in de Antwerpse zoo. [25courrier, p.128, ill.].

1919: Oprichting van 'Lumière'.

29 maart 1919: 100ste verjaardag van de stichting te Antwerpen van de verzekeringsmaatschappij Securitas (1819-1919).

23 juli 1919: De Franse president Poincaré en maarschalk Foch bezoeken de Antwerpse haveninstallaties. [25courrier, p.110, ill.]. [SAA: Menu 287 - 1919, 23 juli Feestmaal aangeboden door het Gemeentebestuur, aan de Heeren Afgevaardigden van "Le Conseil Général de la Seine" en van "Le Conseil Municipal de Paris", ter gelegenheid van het bezoek van den Heer Poincaré, Voorzitter der Fransche Republiek, op Woensdag, 23 juli 1919, om 20 uur, ten Stadhuize (Stad Antwerpen); SAA: Menu 288 - 1919, 23 juli idem, maar ander uitgevoerd exemplaar van menu, met concert-gegevens]

1920 (volkstelling): Bevolkingscijfer Antwerpen 302.058 [antw-1860-1960, p.48].

1920: Oorderen telt ca. 1.500 inwoners. [wit_26, p.627].

1920: Victor Horta wordt directeur van de architectuurafdeling van het "Hoger Instituut voor Schone Kunsten" in Antwerpen. In 1927 zal hij in deze functie opgevolgd worden door Jos Smolderen. Officieel wordt zijn vraag voor "terbeschikkingstelling" slechts aanvaard in 1932. [aubry-horta-1996, p.227].

1920: Brand in de Hippodroom op het Zuid. <en in 1913, 1917 >

1920: Oprichting van "Het Vlaamsche Volkstoneel".

1920: Op de benedenverdieping van het 'Grand-Hôtel' (Weber) wordt café-restaurant "Atlantic" geopend. [lauwers-statie, p.49-52] <zie 1900, 1936 >

1920: Na twintig jaar afwezigheid op stoeten verschijnt de reus Druon Antigoon weer ten tonele. [25courrier, p.135, ill.]. (foto links: reuzenkoppen Antigoon en Pallas Athena)

24 maart 1920: Stichting van de amateur-sportvereniging "Sportclub Maccabi", door de joodse bevolking van Antwerpen. In 1955 wordt haar het predicaat "Koninklijk" toegekend. In 1995 zal de club geëerd worden met een straatnaam, de "Maccabilaan" (tussen de Boombekelaan en Lenaart de Landrelaan), bij haar sportterrein in Hoboken gelegen.

22 april 1920: Oprichting van de "Centrale", het "Centraal Beheer voor Joodse Weldadigheid". Artikel 1 stipuleert: "In Antwerpen is een Algemene Administratie voor Joodse Weldadigheid opgericht. Zij heeft als doel de Antwerpse publieke en private weldadigheid te organiseren, te centraliseren en er toezicht op te houden."
Eind 1922 schenken de families Tolkowsky, Elbaum en Bamdas een huis gelegen in Kapellenbos. Het huis zal de naam "Villa Altol" krijgen. De "Villa Altol" wordt ingehuldigd op 29 juli 1923.

mei 1920: Als omlijsting van de Olympiade in Antwerpen wordt een Floraliën-tentoonstelling gehouden in de omgeving van de vroegere Koloniale Hogeschool. [25courrier, p.91, 129, ill.]: [vdw-1977, p.175].

1920: Koloniale tentoonstelling in Antwerpen. [25courrier, p.91, ill.].

23 mei 1920: Inhuldiging van het vernieuwde Beerschotstadion, in augustus-september zal het ingeschakeld worden in de dan te Antwerpen gehouden Olympische spelen (VIIde-Olympiade). [ICON: wit_30, p.722].

18 juli - 1 augustus 1920: Vliegmeeting in Wilrijk, Antwerpen. [25courrier, p.249, ill.].

14 augustus 1920: Openingsplechtigheid van de VIIde-Olympiade in Antwerpen, deze Olympische Spelen stonden helemaal in het teken van een na-oorlogs gebeuren. Verantwoordelijk voor de inrichting was graaf Henri de Baillet-Latour (1876-1942), die in 1925 verkozen zal worden als voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in opvolging van stichter Pierre de Coubertin (1863-1937). [AT-V, p.70-76]; [SAA: Menu 296 - 1920, 7 sept. Déjeuner offert par le Lieutenant-Général Cabra commandant la 2e Circonscription militaire à l'occasion dela VIIe Olympiade - Restaurant de la Zoologie].

september 1920: Vertrek vanuit Antwerpen van prins Leopold, hertog van Brabant, naar Brazilië aan boord van de 'Pays de Waes'. [25courrier, p.89-90, ill.].

7 november 1920: onthulling van het praalgraf van Peter Benoit; (Schoonselhof). [medailles SAA (nr. 183, werkbestand)].

Frans Van Cauwelaert
burgemeester Antwerpen

Frans van Cauwelaert
burgemeester Berchem

vrouwelijke politici

jubileum "L'Escaut"

tuinwijk Korenbloem

Buschman conservator KMSKA

Totale bevolking België 1921: 7.478.840 [op 31 dec., bron N.I.S.].

3 nov 1921 tot 3 jan 1933: Frans Van Cauwelaert (1880-1961), burgemeester.

1921 tot 1922: Edmond Duysters, burgemeester van Berchem.

1921: de eerste vrouwelijke gemeenteraadsleden.

3 maart 1921: 100e verjaring van de verzekeringsmaatschappij "L'Escaut". (Compagnie l'Escaut, 1821-1921). [medailles SAA (nr. 185, werkbestand)].

1921 tot 1923: Bouw van de tuinwijk Korenbloem in Wilrijk, in een zone rond het fort 7 waar de krijgsdienstbaarheden niet meer golden. [wit_10, p.244].

1921 tot 1924: In opvolging van J. Wappers wordt Buschmann conservator v/h Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van 1921 tot 1924. A. Cornette is in dat laatste jaar zijn opvolger.

1921: Aankoop door de stad van de Britse legerbasis uit de Eerste Wereldoorlog gelegen achter het Noordkasteel. Dit zgn. 'Engels kamp' werd gebruikt om de toenmalige woningnood te lenigen. In 1928 werd het ontruimd en vele bewoners verhuisden naar de nieuwe wijk Luchtbal. [wit_26, p.625].

Alfons Hellings
burgemeester Berchem

schuildok

oprichting VTB

Ford-vestiging

1922 tot 1924: Alfons Hellings, burgemeester van Berchem.

1922: Schuildok voor lichters

1922: Oprichting van de "Vlaamse Toeristenbond".

1922: De gebreken aan het torenuurwerk van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal) worden verholpen. Een bestek wordt opgemaakt door Em. Van Averbeke voor het aanbrengen van een stelling op 91 m boven de grond. [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

1922: Eerste Ford-vestiging in België, in de Napelsstraat te Antwerpen. Na vier jaar startte men een assemblagelijn in Hoboken, in 1930 verhuisde Ford naar het havengebied.

1922: In het bijzijn van koning Albert I bezoekt de Argentijnse president de Alvear de Antwerpse haveninstallaties. [25courrier, p.110, ill.].

1922: Bouw van de 'Blekke' aan de De Bosschaertstraat op het Kiel. De op twee maand tijd uit geprefabriceerde elementen opgetrokken school werd voorzien als noodoplossing, anno 1999 staat ze er nog. Haar naam dankt ze aan de buitenmuren van gegalvaniseerd metaal die er als van blik uitzagen. [wit_30;, p.719].

17 januari 1922: De stad Antwerpen huldigt Bernard Tokkie, toneelzanger, 25 jaar verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Opera. [medailles SAA (nr. 241, werkbestand)]. [trefw.: Koninklijke Vlaamsche Opera KVO, schouwburg, muziek].

werken kathedraaltoren

afbraak 'Spaanse molen'

Juwelenstoet

huldiging Fé Derickx

1923: Plaatsing van een houten constructie aan de kathedraaltoren. [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

1923: Verdwijnen van de 'Spaanse Molen' in Zandvliet (Spaansemolenstraat). Deze graanwindmolen van het type standaardmolen dateerde van 1548. (perceelnummer C2). [Holemans-1986, p.80].

1923: Juwelenstoet (Juweelenstoet). [25courrier, p.143-144, ill.].

23 januari 1923: Huldiging door de stad Antwerpen van Fé Derickx, algemeen regisseur der Kon. Vlaamsche Opera, n.a. v. zijn 50-jarig toneeljubileum. [medailles SAA (nr. 187, werkbestand)]. [trefw.: Kon. Vlaamse opera; KVO; schouwburg, muziek].

19 maart 1923 (Wet): aanhechting van grondgebied op linkeroever bij Antwerpen. Grenswijziging van de procincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen.

maart 1923: Eerste vertrek uit Antwerpen van de 'Belgenland', een Congoboot van de Red Star Line. De boot wordt gedoopt door Kardinaal Mercier. De overtocht van de scheepswerf van Plymouth, Engeland, gebeurde op 18 maart. [25courrier, p.130, 133, ill.].

5 mei 1923: De Spaanse koning Alphonsius XIII en koningin Victoria, in Antwerpen ontscheept, worden op het Antwerpse stadhuis ontvangen in het bijzijn van de Belgische vorsten. [25courrier, p.115-116, ill.].

25 mei 1923: Inhuldiging van de nieuwe luchthaven (vliegveld) van Antwerpen, gelegen op het grondgebied van Deurne, met een vliegmeeting. Omwille van stadsuitbreiding, met o.m. de aanleg van de Jan Van Rijswijcklaan, was het vroeger in gebruik zijnde terrein op de Wilrijkseplein al in 1921 voor luchtvaartactiviteit verlaten. Onder impuls van Jan Olieslagers en de broers Van Mighem zou het Antwerpse stadsbestuur hierna de hogere overheid weten te overtuigen een nieuw terrein buiten de agglomeratie aan te leggen. In 1922 werd met de nivelleringswerken van de 80 ha onteigende gronden gestart en richtte men een metalen vliegloods op. Een afgedankte spoorwagen diende als voorlopig 'luchthavengebouw'. [naar: GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.33]. <zie: 1929 en 1930>

5 mei 1923: De koning en koningin van Spanje op bezoek in Antwerpen. [SAA: Fotoalbums, nr.78, pagina 40 , fotonr. 3173].

9 mei 1923: Begrafenis van Emiel Wambach, directeur van het muziekconservatorium. [SAA: Fotoalbums, nr.78, pagina 43, fotonr. 3178].

9 juni 1923: Koning Haakon van Noorwegen, ontscheept in Antwerpen aan afdak 9, wordt door de autoriteiten ontvangen. [25courrier, p.109, ill.]; [antw-1860_1960, p.415]; [datum= SAA: Fotoalbum 78, pagina 23, fotonr. 3141 - 10 juni = Aankomst aan het Centraal station bij de terugkeer van Brussel].

16 december 1923: 25-jarig bestaan "Royal Automobile Club Anversois" (1898-1923). [medailles SAA (nr. 216, werkbestand)].

13 februari 1924 tot 1933: G. Garitte, burgemeester van Berchem. [prims-berchem-1949, p.289-290].

1924: Na P. Buschmann wordt Cornette in 1924 conservator v/h Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, dit tot 1945. A. Delen zal hem dan opvolgen.

1924: Eerste vestiging van General Motors in België, in de Fortuinstraat op het Antwerpse Zuid.

1924: Tweede en Derde Havendok voltooid. [schobbens-environs_65, p.196].

1924: oprichting Koloniale Hogeschool. [SAA: Menu 327 - 1924, 12 juli Banquet organisé en l'honneur du Lt-Général Cabra dans la salle de la Sté Royale de Zoologie d'Anvers].

1925 
               
Prins Leopold naar Congo

Floris Prims' Geschiedenis
van Antwerpen



Rijkswacht

'Een hond in Vlaanderen'

huldiging Alfred Cools

bezoek Albert I

huldiging Julius B. Schrey

Commissie van Openbaren
Onderstand

'Scheldetentoonstelling'

Totale bevolking België 1925: 7.811.876 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1925: Prins Leopold vertrekt aan boord van de Anversville naar Congo. [25courrier, p. 92, ill.].

1925: De stad Antwerpen benoemt kanunnik Floris Prims tot archivaris buiten kader, met als opdracht een nieuwe geschiedenis van de stad te schrijven. Het hieruit resulterende negenentwintig delen tellende werk kwam in 1949 klaar. [vdw-1977, p.175].

1925: De benaming 'Rijkswacht' wordt voor 't eerst gebruikt. [wit_8, p.191].

1925: Japanse vertaling van "Een hond in Vlaanderen" (1872) van de Frans-Britse schrijfster Marie-Louise de la Ramée. Dit tot voor kort in Vlaanderen onbekende werk ging tot de klassieke Japanse kinderliteratuur behoren. Het boek, met als hoofdfiguren de hond Nello en Patrasche, speelt zich helemaal af in Antwerpen en een niet nader genoemd nabijgelegen dorp waarin Hoboken of het Kiel herkend kan worden. [wit_30, p.728].

1 januari 1925: Huldiging door de stad Antwerpen van Alfred Cools, 25 jaar gemeenteraadslid (1900-1925). (Schepen van Financiën). [medailles SAA (nr. 245, werkbestand)].

10 maart 1928: Bezoek van Koning Albert I aan de nieuwe havenwerken en de Kruisschanssluis.

25 maart 1924: Huldiging door de stad Antwerpen van Julius B. Schrey, orkestleider, 25 jaar verbonden aan de Kon. Vlaamsche Opera. [medailles SAA (nr. 244, werkbestand)]. - [trefw.: dirigent, KVO, muziek, schouwburg].

1 augustus 1925: Openingszitting van de nieuw ingestelde 'Commissie van Openbaren Onderstand' (C.O.O.); in 1977 herdoopt in O.C.M.W., 'Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn'. [AT-V, p.80]; [medailles SAA (nr. 195, werkbestand)]. [trefw.: welzijnswerk, armenzorg].

19 september - 12 oktober 1925: 'Scheldetentoonstelling'.
[SAA: Menu 339 - 1925, 21 nov. Feestmaal van het Uitvoerend Comiteit naar aanleiding van de Scheldetentoonstelling 19 September - 12 October 1925].

1925-1926: De telefoonnummers worden aangepast en de adresboeken voor Antwerpen, uitgegeven door Ratinckx, geven nu ook het nummer op in hun naamlijsten. (Deze situatie geldt tenminste voor de regio Antwerpen). Aan het begin van het oude nummer wordt een cijfer toegevoegd. (bijv. 7177 wordt 571.77 = W. Van Der Ven & Co., Oostenstraat 42, Antwerpen). [deductie uit adresboeken Ratinckx].

1926 ca.: Oprichting van de "Vrienden der Moderne Kunst".

1926: De Antwerpse haven bezit 18 graanzuigers. [schobbens-environs_65, p.199]; (foto links: graanzuigers ca. 1930)

1926-1929: Eerste fase van de restauratie van de noordertoren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal) (o.l.v. architect E. Van Averbeke), men begint aan de derde gaanderij. [devocht-toren-1994, p.21-26].

11-12 april 1926: Bezoek van prins Leopold en prinses Astrid aan Antwerpen. [SAA, fotoalbum 78, p.32, fotonr. 3156 (e.v.).]

14 november 1926: Binnenvaren van het 10.000e zeeschip in de haven van Antwerpen, de s.s. Melita (kapitein Notley). [medailles SAA (nr. 204, werkbestand)

1927: Verdrag tussen Staat en Stad Antwerpen voor de overname van de Noordergronden. [medailles SAA (nr. 214, werkbestand)].

[SAA: Menu 691 - 1927, 12 nov. Feestmaal aangeboden door het Gemeentebestuur ter gelegenheid van den afstand aan de Stad der gronden en haveninstellingen ten Noorden van Antwerpen, op zaterdag 12 november in de Stedelijke Feestzaal, menu en concertprogramma.; SAA: Menu 692 - 1927, 12 nov. Uitnodiging ter gelegenheid van den afstand aan de Stad der gronden en haveninstellingen ten Noorden van Antwerpen op 12 november in de Stedelijke Feestzaal.; SAA: Menu 345 - 1927, 12 nov. Feestmaal aangeboden door het Gemeentebestuur ter gelegenheid van den afstand aan de Stad der gronden en haveninstellingen ten Noorden van Antwerpen, op Zaterdag 12 November 1927, om 20 uur, in de Stedelijke Feestzaal (ingesloten uitnodiging, schikking tafel)].

1927: De koning van Afghanistan op bezoek in de Antwerpse haven. [25courrier, p.117, ill.]. [datering? - 10/02/1928?, cfr. Fotoalbums SAA, album 78, p.22, nr.3142 e.a.]

1927: Verbreding van de Jan Van Rijswijcklaan, enkele parken met herenwoningen (von der Becke, Andraea-de Roubaix) verdwijnen of worden geamputeerd. [25courrier, p.27, ill.].

1927 tot 1931: Heilige-Geestkerk, Mechelsesteenweg 133. Neoromaanse kruisbasiliek. (Architect: J. Evrard). [Brochure 'Open Monumentendag Vlaanderen, Antwerpen' 13/09/1992 - deel 2, Herenhuiswandeling, p. 11].

1927: Bij graafwerken aan de Kattendijksluis, op nr. 45 van de dokken, worden een aantal fundamenten van de verdwenen poedermolen (poeiermolen) van Jacques Le Roy blootgelegd. Deze molen dateerde van ca. 1565. [kockelberg-molen-1986, p.19]; [prims-asia27, p.137-143].

1927: Vijftigjarig bestaan van de 'ateliers réparations maritimes Béliard-Crighton en Cie' (1877-1927). [scheepsherstelling].

1927: Antwerpen organiseert 'Rubensfeesten', naar aanleiding van zijn geboorte 350 jaar terug.– [25courrier, p.145, ill.].

1927: Historicus en stadsarchivaris Floris Prims begint in het zondagnummer van de 'Gazet van Antwerpen' met een artikelenreeks rondom Rubens. Het zal later blijken de aanzet te zijn voor de bundels "Antwerpiensia", een serie die parallel gaat lopen met het verschijnen van zijn "Geschiedenis van Antwerpen". In deze korte artikels kan hij o.m. 'de krullen van de schaafbank' - detaillistische stukjes die niet in het magnum opus kunnen verwerkt worden - doen verschijnen.

« Wijlen de heer schepene Jos. Junes had in 1927 te zorgen voor de stedelijke Rubensfeesten wegens het jubileum 1577-1927. Hij verzocht ons een en ander op te zoeken omtrent Rubens en vroegere Rubensfeesten en dit, in een doorlopende reeks van artikels, in een of ander tijdschrift te laten verschijnen. De Gazet van Antwerpen bood ons daartoe een vaste plaats aan in haar Zondagnummer. Toen de Rubensfeesten om waren, bleven we voortgaan met het publiceren van Antwerps-historische artikels. Bij de aanvang van 1928 werden de artikels, verschenen tijdens het vorig jaar, in een boek verzameld en uitgegeven door 'De Vlijt', Antwerpen, onder titel "Antwerpiensia 1927". [...]» [PRIMS, Floris : "Antwerpiensia 1947 - Achttiende reeks". De Vlijt : Antwerpen, 1948, p.3].

24 juli 1927: Officiële opening van het 'Scheepvaartmuseum', dat een onderkomen vindt in een vleugel van de Rijkshogeschool in de Coquilhatstraat. In januari 1937 verhuist het museum naar de Rodestraat. Op 12 juli 1952 wordt het 'Nationaal Scheepvaartmuseum', ondergebracht in het hiervoor verbouwde historische Steen, voor het publiek geopend. Herinrichting volgt in 1958. [antw-1860-1960, p.270].

Oktober 1927: Koning Fouad I van Egypte op bezoek in Antwerpen. [Koning Fouad in Belgie: 26 tot 28 oktober.] - [25courrier, p.113, ill.]; [medailles SAA (nr. 215, werkbestand)].[SAA: Menu 689 - 1927, 30 okt. Het College van Burgemeester en Schepenen aanzoekt den heer Burgemeester van Austruweel en mevrouw Van Look de ontvangst bij te wonen van Z.M. Fouad I, Koning van Egypte, ten Stadhuize].

1927: Het tot dan toe stedelijk 'Koninklijk Museum voor Schone Kunsten' (KMSKA) wordt een rijksmuseum (en behoort nu tot het Vlaamse Gewest).

1928: Verbindingsgeul

1928: Leopolddok

1928: Hansadok

1928: Oosterweelbrug

1928: Aanleg van het vormingsstation Antwerpen-Noord (rangeerstation), een groot deel van de westelijke flank van de Bunderdijk en nagenoeg heel de Ettenhovensedijk (Walenhoeksedijk) worden hierbij weggegraven. In 1927 was het terrein al opgehoogd met aarde afkomstig van de Ekersedijk. [polderboeket-1977, p.40, 44,45].

1928: Verbreding van de Meirbrug en Schoenmarkt, tal van woningen worden gesloopt. [25courrier, p.26, ill.].

1928: Aanvang van de werken aan de torenspits van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal). [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

1928: Afbraak van een herenwoonst op de hoek Isabellalei – Lange Leemstraat voor de bouw van een appartementsgebouw. Dit zgn. 'Cuypershof' was vroeger de woning met vrijstaand atelier van beeldhouwer Leonard De Cuyper (Antwerpen, 1813-1870). [25courrier, p.28 + foto: oude toestand]; [Appartementsgebouw, 1937: SAA: Foto's P 16, nr. 10945 neg. 420.19]; [Werken-1964, p.394].

1928: Oprichting van het grootwarenhuis SARMA (S.A. pour la Revente d'Articles en Masse). In 1933 zal in dezelfde geest Priba ontstaan, beide winkelketens richten zich op goedkopere produkten als antwoord op een verminderde koopkracht omwille van de economische crisis. [wit_11: 270].

1928 tot 1930: Christus Koningkerk, architect J. Smolderen. [werken-1964: 393].

1928: "[...] in 1928 werd in Antwerpen de neutrale Vlaamse Radio-Vereniging (VRV) opgericht, die met uitzendingen startte vanuit de dierentuin. Lokale privézenders, zoals de Antwerpse Radio 't Kerkske, zijn de voorlopers van de naoorlogse gewestelijke omroepen. [...]. (website één)

1928: Vanaf 1928 tot 1941 verschijnt het in Antwerpen gepubliceerde geïllustreerde tijdschrift 'De stad Antwerpen: een weekblad voor Vlaanderen'. – [SBA: B 70782]

10 februari 1928: Bezoek van Amanoella, koning van Afghanistan, aan Antwerpen. Bezocht worden o.m. de haven en de fabriek van automobielconstructeur Minerva.

April 1928: De s/s Albertville van de C.M.B.C., gebouwd op de scheepswerven van Saint-Nazaire in Frankrijk, maakt zijn eerste reis Antwerpen-Congo. Kort hiervoor vaarde deze stoomboot als eerste het nieuw in gebruik genomen 'verlengde Kanaaldok' (Leopolddok) in. [25courrier: 98-99, 136, ill.], [vdw-1977: 292].

24 april 1928: Bezoek van Charles Batho, Lord Mayor van Londen, met echtgenote, aan het het museum Plantin-Moretus in Antwerpen. [25courrier:117, ill.].

Mei 1928: Blijde Intrede van de Leopold en Astrid, hertog en hertogin van Brabant, in Antwerpen. Bezoek aan Schoonselhof, Koloniale Hogeschool. Astrid krijgt een 5 1/4 karaats diamant aangeboden door de Stad Antwerpen. [25courrier, p.103-105, ill.]. [SAA: Menu 652 - 1928, 20 mei Ontbijt aangeboden door het gemeentebestuur van Antwerpen ter gelegenheid der Blijde Intrede van Hunne Koninklijke Hoogheden den Hertog en de Hertogin van Brabant].

3-11 augustus 1928: Universeel Esperantocongres te Antwerpen. [L.L. Zamenhof].

31 augustus 1928: Inhuldiging Kruisschanssluis [later: 'Van Cauwelaertsluis'] door koning Albert I en koningin Elisabeth (bij hun terugkeer uit Congo). [SAA: Menu 348 - 1928, 31 aug. Feestmaal aangeboden door het Gemeentebestuur ter gelegenheid van de inhuldiging van de Kruisschanssluis in de Feestzaal van den Koninklijken Dierentuin (Statieplein)]

1 en 2 september 1928: Inhuldiging nieuwe haveninrichtingen, Waterfeesten.

Winter van 1928-29: De Schelde bij Antwerpen is toegevroren, maar de vaargeul blijft wel open.

Totale bevolking België 1929: 8.060.189 [op 31 dec., bron N.I.S.].

22 maart 1929: inwonersaantal Antwerpen. Bevolkingscijfer (deel overgegaan naar Antw. bij grenswijziging)[antw-1860-1960, p.45].

Ekeren: 971
Hoevenen: -
Lillo: 28
Merksem: 507
Oorderen: 1.536 (voll.)
Oosterweel: 1.008 (voll.)
Wilmarsdonk: 1.493 (voll.)

Februari 1929: Nog steeds ijsschotsen op de Schelde voor Antwerpen, de stad in een sneeuwkleed. (zie 1928: winter van 1928-29). (foto links: ponton bij het Steen, 1929)

14 februari 1929: Uitzonderlijke koude; vriestemperatuur: -22,7°C (meting Baraque Michel (Jalhay)).

1929: Stichting van de vzw Sint-Lievenscollege door een groep vooraanstaande Vlamingen, leden van de Katholieke Vlaamsche Schoolbond, onder het voorzitterschap van industrieel Lieven Gevaert. Het profiel is 'katholiek, Vlaams en sociaal'. In 1930 wordt gestart met de lessen in een nieuwbouw aan de Kasteelpleinstraat.

1929: Eerste jaargang van het in Antwerpen uitgegeven weekblad 'Piccolo', de titel blijft tot 1962 lopen. In 1932 is o.m. John Janssens medewerker, hij zorgt voor kwalitatief hoogstaande de kaftillustraties in kleurenlitho. Men speelt in op de cinema-rage en is niet schuw voor een licht-erotische uitstraling. - [SBA: B 135751 [C4-414 d]]. - Illustratie: verz. Wim Strecker.

1929 en 1930: Wilmarsdonkbrug

1929-1933: vergrotingswerken aan het Gerechtsgebouw op de Britselei ('Justitiepaleis). [wit_8, p.193]. < en in 1911 >

9 maart 1929: Oprichting van IMALSO (voor een duur van 70 jaar). [Tijdschrift Antwerpen, juli 1959, p. 96].

22 maart 1929 (wet): Wet op de aanhechting van de Noordergronden (4.600 ha 92 a): havenuitbreiding. Antwerpen lijft gedeelten van de gemeenten Ekeren, Hoevenen, Lillo en Merksem in; Oorderen, Oosterweel en Wilmarsdonk volledig. - [vdw-1977, p.152].

16 mei 1929: Stichtingsakte van de S.M. 'Onze Woning' (sociale woningbouw). [antwerpen-1860_1960, p.306].

23 september 1929: De weerhaan op de toren de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal) wordt opnieuw geplaatst. [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

30 december 1929: Symbolische eerstesteenlegging van het nieuwe luchthavengebouw in Deurne, de grondvesten waren immers al klaar en men kon de afmetingen reeds onderscheiden. Op 1 maart eraan voorafgaand was door minister van verkeerswezen Maurice Lippens hiervoor een ontwerpwedstrijd uitgeschreven. Een jury ad-hoc bekroonde het ontwerp van de 28-jarige Brusselse architect Stanislas Jasinsky (1901(?) -1978) slechts als tweede, maar het vooruitstrevende ontwerp werd door de bevoegde minister weerhouden. Het luchthavengebouw, opgetrokken in Nieuwe Zakelijkheid, diende volgens de ontwerper mee te moeten kunnen groeien met de toekomstige - ongeweten - evoluties van de luchtvaart. Jasinsky beschouwde het niet als 'definitief' maar enkel als een 'embryo'. De bouwwerken vorderden razendsnel voor een openbaar gebouw, de officiële inhuldiging kon plaatsvinden op 10 september 1930. [zie: GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.42-44, 46 (40, ill.)]; [bouwen-3nd-1992, p.254-255]. <zie: 1923 en 1930 >

1930 (volkstelling): Bevolkingscijfer Antwerpen 284.373 [antw-1860-1960, p.48].

1930: Oprichting van "De Cirkel".

1930: Gift François Franck (Antw., 17 mei 1872 - Oostende, 23 maart 1932) aan het KMSKA (16 nrs.). Een belangrijke schenking met werk van eigentijdse schilders (J. Ensor, H. De Braekeleer, J. Stobbaerts, W. Vogels, X. Mellery, J. Smits, R. Baseleer, C. Permeke, P. Verhaert, R. Wouters, C. Mertens). Als groot kunstliefhebber was binnenhuisinrichter François Franck samen met zijn broer, advocaat en gemeenteraadslid Louis Franck, verantwoordelijk geweest voor de activiteiten rond De Kapel (Falconrui), Kunst van Heden en de Nieuwe Concerten. [mecenaat-1974, p. 39, 78-83, 151-165 en passim]; [antw-1860_1960, p.290].

1930: De molen van Oorderen, eigendom van de stad Antwerpen na de aanhechting van 22 maart 1929, wordt gesloopt. In 1786 (29 maart) had toekomstig molenaar Andreas Roosens octrooi verkregen deze graanwindmolen op de dijk van Muisbroek te bouwen. In september ging hij hiervoor een lening aan, kort erop moet de molen gebouwd zijn (zeker vóór eind 1790). (kadaster: sectie C, nr. 286). [ph-oorderen-1991, p.50-53 + plan Popp].

1930: Verwijdering van de torensteigers (uit 1923) van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal). [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

26 april 1930: Plechtige opening van de derde wereldtentoonstelling in Antwerpen (gedeeld met Luik). "Wereldtentoonstelling voor Koloniën, Zeevaart en Vlaamsche Kunst" of "Exposition Internationale Coloniale, Maritime et d'Art Flamand".

Literatuur:
• "Guide officiel de l'Exposition Internationale Coloniale, Maritime et d'Art Flamand, Anvers 1930". Miramax : Bruxelles, 1930.
• "Wereldtentoonstelling 1930: Plechtige opening. Programma, 26 April 1930. Met "Volkenhulde" in 9 talen. (Gedicht W. Gijssels, Muziek L. De Vocht)". Buschmann : Antwerpen, 1930.
• "De panoramische droom: Antwerpen en de wereldtentoonstellingen 1885, 1894, 1930 = The panoramic dream: Antwerp and the World Exhibitions". Antwerpen 1993 : Antwerpen, 1993: 18 (Marfurt) en passim.

(afbeelding links: Expo 1930 - campagnebeeld door Leo Marfurt)

13 mei 1930: Start van de werken aan het Albertkanaal. het gedeelte Antwerpen-Herentals zal op 13 mei 1935 ingehuldigd worden.

10 september 1930: Officiële inhuldiging van het nieuwe luchthavengebouw in Deurne. <zie eerstesteenlegging, 30 december 1929> [GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p.42-44, 46 (40, ill.)]. <zie ook 1923 >

17 september 1930: Het Sint-Lievenscollege, opgericht in 1929, start met een volledig Lager Onderwijs en de eerste twee klassen van de humaniora. De eerste gehomologeerde diploma's zullen in juli 1935 uitgereikt worden.

28 september 1930: Inwijding van het monument voor gesneuvelde zeelieden, aan het Loodswezen, Tavernierkaai, een werk van beeldhouwer Simon Goossens. [s_paulus-1978, p.67].

13 december 1930: Oprichting van de intercommunale vennootschap "Antwerpse Waterwerken" N.V. [antwerpen-1860_1960, p.188].

21 december 1930: De Stad Antwerpen huldigd 'oudheidkundige' Frans Claes, conservator van de musea Steen en Vleeshuis.

1930: De naamloze fantasiemolen op de Wereldtentoonstelling wordt nog in hetzelfde jaar als zijn oprichting weer afgebroken. Windmolen, stenen bovenkruier.

1930: Stichting van de parochie Christus-Koning, Tentoonstellingswijk (tussen Jan Van Rijswijcklaan en Jan De Voslei). Het gebouw dat als Museum van de Vlaamse Kunst tijdens de expositie fungeerde wordt de Christus-Koningkerk, met de bouw ervan was men in 1928 begonnen.

Begin 1931: De 'Cie. Internationale des Pieux Armées Frankignoul' krijgt de werken van de tunnels aan de Ankerrui (autoverkeer) en Sint-Jansvliet (voetgangers) toegewezen. [Lauwers-Anneke/1983, p.53, 54]

1 maart 1931: Begin van de tunnelwerken aan de Ankerrui voor de 'Waaslandtunnel' door de 'Cie. Internationale des Pieux Armées Frankignoul'. De vooropgestelde duur van de werken werd op duizend dagen geschat maar het graven van de kokers verliep vlot. Vroeger dan voorzien, in de lente van 1933, kon reeds begonnen worden met de afwerking van de voertuigentunnel, in de volksmond 'konijnenpijp'. Op zondag 10 september 1933 kregen de inwoners van de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen de zo lang gewenste vlotte oeververbinding. Aanvankelijk moest tolgeld betaald worden, in 1958 werd dit afgeschaft. - (Hoofdingenieur: F. Thonet, Imalso) - [Lauwers-Anneke-1983, p.53, 54]

maart 1931: Begin van de bouwwerken aan het zwembad aan de Veldstraat door de Compagnie Anversoise de Travaux, naar plannen van ingenieur Joseph Algoet. Op 9 juli 1933 zal de zwemkuip plechtig geopend worden.

1 juli 1931: Start met de werken aan de 'Sint-Annatunnel', de voetgangerstunnel aan de Sint-Jansvliet. Net als bij de voertuigentunnel vorderden de graafwerkzaamheden sneller dan gepland. Zo was men ruim tweehonderd dagen vooruit op het vooropgestelde schema van zevenhonderd dagen. [Lauwers-Anneke-1983, p.53, 54]

28 aug 1931: De opberging van de voor de tweede maal gedemonteerde 'Koninklijke poort' (Waterpoort, Scheldepoort, ...), nu aan de Sint-Jansvliet, is voltooid. In 1624 was ze origineel opgericht ten einde de Vlasmarkt, maar tussen 1883 en 1884 naar de Sint-Jansvliet verplaatst. Toen moest ze baan ruimen voor het rechttrekken van de Scheldekaden, nu voor het ventilatie- en toegangsgebouw van de voetgangerstunnel. [Werken-1964, p. 264-265].<zie 1936 en 1937 >

1931: eerste verkeerslicht in Antwerpen.

Totale bevolking België 1932: 8.213.449 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1932: Vierde Havendok

12-13 januari 1932: In de nacht van 12 op 13 januari 1932 brak er brand uit in de stallingen van Circus Sarrasani dat opgesteld stond aan de Sint-Willibrorduskerk in Berchem. De Berchemse brandweer was niet opgewassen tegen de vuurzee, maar als de Antwerpse brandweer ter hulp kwam, mocht deze niet over de gemeentelijke grens en moest machteloos toekijken. De stallingen en vele dieren waren onherroepelijk verloren. Kunstschilder Alfred Ost maakte ter plaatse tekeningen en aquarellen van deze ramp.

13 februari 1932: Stichting van de 'Antwerpsche Sanctjeskring' ('Antwerpse Sanctjeskring', 'Cercle Anversois de l'Image') met Ferd. Peeters s.j. als voorzitter en Jos De Beer als secretaris. Adres: Prinsstraat, Antwerpen (rue des Princes). [VAN DER LINDEN, Renaat : "Bedevaartvaantjes: Volksdevotie rond 200 heiligen op 1000 vaantjes". Tabor : Brugge, 1986, p.29-30]. [AMVC-Letterenhuis: Identificatienummer: S 16; Bezit: Affiches, Documenten, Knipsels].

Augustus 1932: Begin van de bouw van de nieuwe Sint-Laurentiuskerk aan de Markgravelei, in Art-Deco n.o.v. architect J. Huygh, na sloop van de op die plek bestaande oude kerk (zie 1892). De werken zullen gefaseerd verlopen en in juli grotendeels 1941 voltooid zijn. Inmiddels was de kerkwijding gebeurd (9 augustus 1934). Schade ontstaan gedurende de Tweede Wereldoorlog werd in 1947 weggewerkt. In 1948-1949 volgen definitieve voltooiingswerken o.l.v. architect J. Smolderen (binnenbepleistering en koperen dakbedekking). [werken-1964, p. 393 (als 1935)]; [bouwen-3nc-1989: 479-481].

1932 (na): Plaatsing van de bronzen beeldengroep 'Meisje met geit' op het grasperk van de Louiza-Marialei nabij de Rubenslei, een werk van de Franse beeldhouwer Marcel Courbier (1899-1976) gegoten door F. Barbédienne (Parijs). Het beeld was op de Wereldtentoonstelling in 1930 in het Franse paviljoen tentoongesteld geweest. [stadsbeelden-2001, nr. 101, p.132]. – Na de beroemde medeburgers en hulde aan oorlogslachtoffers verschijnt - eindelijk - eens iets frivolers in het Antwerpse straatbeeld.

1933: ijsschotsen op de Schelde. [Aan het begin of op het eind van het jaar?].

4 jan 1933 tot 19 nov 1940: Camille Huysmans (1871-1968), burgemeester. < en in 1944 tot 1947 >

6 mei 1933 tot 1939: Jos. Van Hombeeck, burgemeester van Berchem. [prims-berchem-1949, p.289-290].

1933: Oprichting van het 'Museum van de Vlaamsche Letterkunde', vandaag Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC-Letterenhuis) (Minderbroedersstraat 22). De instelling fungeert als centraal archief en documentatiecentrum met betrekking tot de Vlaamse letterkunde, de Vlaamse beweging, de dramatische kunsten, de muziek en de plastische kunsten in Vlaanderen vanaf 1750.

1933: Overlijden van oudheidkundige Frans Claes (1860-1933), sluiting van het 'Museum Fr. Claes' (Sint-Vincentiusstraat 12), een indrukwekkende privécollectie kunst- en oudheidkundige voorwerpen. ["Open Monumentendag Vlaanderen, Antwerpen 13/09/1992 - deel 2, Herenhuiswandeling", p. 10-11].

1933: Oprichting van het grootwarenhuisketen Priba, een antwoord van A l'Innovation op het succes van de in 1928 opgerichte SARMA, waarbij door lagere prijzen ingespeeld werd op de verminderde koopkracht van de gemiddelde bevolking. [wit_11, p.270].

1933: Op Beerschot (Kielpark) verdwijnt de 'Beerschotmolen' of 'Molen van het Kiel'. Het was een graanwindmolen van het type standaardmolen waarvan de oudste vermelding teruggaat tot 1135. (perceelnummer E2605). [kockelberg-molen-1986, p.82, 83 + ill.]; [wit_30, p.716 + ill.]. – Op 28 augustus 1933 is de sloop voltooid. [antw-1860_1960-1, p.81]

1 januari 1933: De Stad Antwerpen huldigd Frans Verrept, 25 jaar gemeenteraadslid. (Schepen Burgelijke Stand en Feesten).

9 juli 1933: Plechtige opening van het zwembad aan de Veldstraat (ing. Joseph Algoet). In maart 1931 was men begonnen met de bouwwerken.

10 september 1933, zondag: Inhuldiging door koning Albert van de voertuigen- en voetgangerstunnels onder de Schelde, een lang verwachte oeververbinding tussen Antwerpen en Oost-Vlaanderen. – [trefwoorden: I.M.A.L.S.O., IMALSO, Scheldetunnels: Sint-Annatunnel, Waaslandtunnel, Konijnenpijp]. <zie: 1931 >

1934: Oprichting van het 'Aanmoedigingscomité voor Artistieke Werking', nadien 'Comité voor Artistiek Werking (CAW). Stichter en voorzitter: Ir. I. Vandecauter. In 1952 zal de tentoonstellingszaal aan de Meir ingehuldigd worden. [persoons-ska-1976, p.10].

1934: Het Noordkasteel, oorspronkelijk een deel van de Brialmontomwalling maar in 1906 buiten gebruik gesteld, wordt als recreatiezone ingericht. Tot aan de havenuitbreiding in 1970 zal het uitgebreide zwem- en roeigelegenheden bieden. [wit_26, p.625].

19 april 1934: De raad van beheer van IMALSO keurt het plan De Heem-Van Averbeke goed voor de aanleg van Antwerpen linkeroever. Het zal niet worden uitgevoerd. (Antwerpen West - Linkeroever. Voorontwerp aanlegplan). [werken-1968, ill.6 - ICON].

juni 1934: Onderhandelingen m.b.t. het gestolen paneel 'De Rechtvaardige Rechters', deel van het Gentse veelluik 'De aanbidding van het Lam Gods' (1432) van Van Eyck. De Antwerpse parochiepriester Meulepas van Sint-Laurentius (Markgravelei) moet geld aan afperser D.U.A. overhandigen via een taxichauffeur. De onderhandelingen lopen mank en het werk blijft tot vandaag spoorloos. – Zie: www: Goedertier.com

12 september 1934: onthulling vóór het Operagebouw aan de Frankrijklei van het gedenkteken met fontein voor Peter Benoit (1834-1901), een ontwerp van Henry Van de Velde (1863-1957). Sinds 1953 in tuin van de Harmonie (Mechelsesteenweg, Antwerpen) heropgesteld. (Beslissing overbrenging: 27 december 1951; Bescherming als monument: 1997-07-10). (afbeelding links)

1934: wedstrijd van de Koninklijke Vereniging van Meester Banketbakkers van Antwerpen. Zes van de 43 deelnemers presenteren een desertkoekje in de vorm van een hand. Het is het winnende koekje van Jos de Hakker dat de smaak en het uiterlijk heeft van de zandkoekjes die nu nog in Antwerpen verkocht worden

1935: Dempen van de Kempische Vaart. Gegraven in 1860, ingebruikneming 1863.

1935: Straatsburgdok

11 maart 1935: Beslissing van de Gemeenteraad om de fontein van architect Beyaert en de leeuwengroepen van beeldhouwer Josuë Dupon te verwijderen van de middenstrook van de leien aan de Nationale Bank en te herplaatsen aan de Jan Van Rijswijcklaan [Antwerpen-1860_1960, p.92].

26 april 1935: Collegebeslissing waarbij bepaald wordt alle stedelijke havenbruggen voortaan een naam te geven i.p.v. de eerdere aanduiding met letters en cijfers. (Brug A wordt Asiabrug,...) . [AT-IX, 2, p.56]; ['Nieuwe benamingen der bruggen in het havengebied': plan Stappaers, Antwerpen, s.d. (na 1937), p.40].

12 mei 1935: Blijde Intrede te Antwerpen van Koning Leopold III en Koningin Astrid.

13 mei 1935: Inhuldiging van het gedeelte Antwerpen-Herentals van het Albertkanaal. De werken waren in 1930 gestart. In 1983 zal begonnen worden aan een verbreding en verbinding met het Straatsburgdok.

5 oktober 1935: Een prototype van de in Antwerpen gebouwde SV-10 gevechts- en verkenningsbommenwerper stort neer op het grondgebied van Borsbeek. De piloot, Leon Stampe jr. en de ontwerper, ingenieur Georges Ivanow, komen hierbij om het leven. [GOOS, J.D : "75 jaar luchtvaart Antwerpen". De Vlijt : Antwerpen, 1984., p. 50].

1935: Plaatsing van het gedenkteken van Pieter Appelmans (beelden van Jef Lambeaux, bouwkundige constructie door Van Averbeke) aan de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal.

1935: Meeuwstraat 1, 3, 5, Beatrijslaan 70 en Reigerstraat 2, 4 (Linkeroever). Een huizengroep van zes losstaande eensgezinswoningen ontworpen door Léon Stynen (1899-1990) in 1935. Experimentele woningen om de constructie zonder speciale funderingen te beproeven op de opgespoten terreinen. Tevens een poging tot stedebouwkundige ordening. (Woningen inmiddels verbouwd). [bouwen-3nc, p.316-317 + ICON: foto, Meeuwstraat nr. 1; ICON: situatieplan]. – www Biografie Léon Stynen 

1935: Oprichting van de 'Poesje van Sint-Andries' in de Augustijnenstraat. De eerste voorstelling ging door op 25 oktober 1936. Poppenspelers waren Edward Jacqmain, Frans De Weerdt en Karel Van Der Hoeght.

1935: De Antwerpse politie koopt haar eerste auto aan; in 1946 rijden er 20 politiewagens. [Antwerpen-1860_1960, p.149].

Totale bevolking België 1936: 8.330.959 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1936: Oprichting van de 'Vereniging van Antwerpse Folkloristen'. Lisette Crabeels is secretaris, Jan de Schuyter (1889-1952) medewerker.

1936: Bouw van de Sint-Walburgiskerk, Volkstraat, architect Flor Van Reeth. [Werken-1964, p. 393].

1936-1938: Léon Stynen (1899-1990) realiseert in Ekeren de modernistische woning met artsenpraktijk voor geneesheer Van Thillo aan de Veltwijcklaan. Het met zwarte natuursteen beklede gebouw met opmerkelijke luifel aan de straatzijde werd helaas (recent!) gesloopt, hoewel de woning internationaal als uniek gewaardeerd werd. - www Red het Modernisme – [Biblio: bontridder-raison-1980: 86-87, 233] (foto links)

6 februari 1936 (K.B.): Het Hessenhuis (zie 1563) wordt een beschermd monument.

5 mei 1936 (zaterdag): Bij een treffen aan café-restaurant 'Atlantic' ('Grand Hotel') tussen een plakploeg van de partij der Realisten en een groep socialisten vuurde J. Awouters, een van de vier Realisten, op A. Pot, propagandaleider van de socialistische Syndicale Jeugd en J. Grijp, afgevaardigde van de havenarbeiders, en trof hen dodelijk. Beide slachtoffers werden onder massale belangstelling ten grave gedragen. < zie 1900, 1920 >

Juni 1936: Dokstaking in de Antwerpse haven en mijnstakingen in België.

4 september 1936: Heroprichten van de Waterpoort/Koninklijke Poort op de Gillisplaats. Deze 'wandelende poort' was eerder, in 1884, al op de Sint-Jansvliet ingehuldigd maar stond origineel op de Vlasmarkt sinds 1624. In 1937 zijn de werken voltooid. [Werken-1964, p. 264-265] <zie: 1931en 1937 > (foto links)

1937: Nieuw Lobroekdok.

1937: Plaatsing van de fantasiemolen op het Sint-Annastrand, linkeroever [Kadasternummer N756a], een standaardmolen overgebracht uit Kwaadmechelen.

2 april 1937: De 'Koninklijk Maatschappij ter Aanmoediging der Schone Kunsten te Antwerpen' wordt een v.z.w. met benaming 'Koninklijke Vereeniging tot Aanmoediging der Schoone Kunsten'. [persoons-ska-1976, p.40].

1 augustus 1937: Door bemiddeling van burgemeester Camille Huysmans wordt de stad Antwerpen eindelijk eigenares van het Rubenshuis. Al van 1762 dateerde de eerste poging tot aankoop door de stad van deze historische woning aan de Wapper. Na wederopbouwwerken gedurende de Tweede Wereldoorg (o.l.v. stadsbouwmeester E. Van Averbeke) zal het museum Rubenshuis definitief openen in 1947. [antw-1860_1960, p.283, 284]. <zie ook 1946 > (foto links)

30 augustus 1937: De heropgerichting van de Waterpoort op Gillisplaats is voltooid. Deze 'wandelende poort' was eerder, in 1884, al op de Sint-Jansvliet ingehuldigd, ze kwam toen van de Vlasmarkt, waar ze in 1624 voor 't eerst ingehuldigd werd. [Werken-1964, p. 264-265] < zie ook 4 september 1936 ; en voor een ontwerpschets van Rubens, 1774>

1938: Plaatsing van de fantasiemolen aan het Noordkasteel [Kadasternummer G1333], een standaardmolen overgebracht uit Olen. In 1974-1975 enkele honderden meter verplaatst (nabij Zeevaartschool). [kockelberg-molen-1986, p.97].

december 1938: strenge winter. [antwerpen-1860_1960, p.311].

Totale bevolking België 1939: 8.396.276 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1939: Oprichting van "'t Getijl".

1939 tot 1947: Walter Colignon, burgemeester van Berchem.

1939: Tussen de eerste borstwering van de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal) wordt een nieuwe stelling geplaatst. [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

1940 (volkstelling): Bevolkingscijfer Antwerpen 267.903 [antw-1860-1960, p.48].

20 januari 1940: Uitzonderlijke koude; vriestemperatuur: -30,1°C (meting Rochefort).

12 december 1940 tot 13 juli 1944: Leo Delwaide (1897-1978), dienstdoend burgemeester van Antwerpen.

1940: Een poging om het Scheepvaartmuseum in het Hessenhuis onder te brengen loopt mank met Wereldoorlog II.

10 mei 1940: Duitse invasie in België (Wereldoorlog II).

7 maart 1941 (C.B.): Moderniseren van de spelling Austruweel naar Oosterweel.

17 mei - 11 juni 1941: Tentoonstelling van hedendaagse Vlaamse kunst in Berlijn (Berliner Kunsthalle: "Flämische Kunst der Gegenwart"). Exposeren o.m.: de Gentse beeldhouwer Georges Minne en de Antwerpenaar Albert Poels (deze laatste met portretreliëfs van Cyriel Verschaeve en Joris Van Severen).

15 september 1941: Besluit van de secretarissen-generaal tot oprichting van Groot-Antwerpen. De gemeenten Berchem, Borgerhout, Deurne, Hoboken, Merksem, Mortsel, Wilrijk en een gedeelte van Ekeren worden bij Antwerpen gevoegd. Op 4 september 1944 ongedaan gemaakt.

Literatuur: DELIUS [Dr.] : "Gross-Antwerpen: ein Eingemeidungs- und Stadtbauproblem". Brüssel, 1940. - 37 p. - [UIA: BC - C 1165].

1941: Sloop van de Falconkazerne. In 1952 zal hier begonnen worden met de bouw van het Internationaal Zeemanshuis dat wordt opgeleverd in 1955. Eerder stond op deze plaats het klooster van de Falcontinnen (Falconklooster), het ruimde in 1812 plaats voor de kazerne. [vdw-1977, p.173]; [s_paulus-1978, p.63, 68].

16 januari tot 4 maart 1942: In Ukkel word een record opgetekend van 47 opeenvolgende vriesdagen (de langste periode sinds 1901). (Men spreekt van een vriesdag wanneer de minimumtemperatuur lager is dan 0°C terwijl de maximumtemperatuur positief blijft. - Bij een winterse dag (= ijsdag) blijft de temperatuur de ganse dag onder 0°C). [Bron: IRM-KMI].

27 januari 1942: Uitzonderlijke koude; vriestemperatuur: -24,3°C (meting Wardin (Bastogne)).

april 1942: Cultuurweek georganiseerd door de Nationaal Socialistische Jeugd Vlaanderen (NSJV) in Antwerpen.

1 juli 1942: Vlaamse Oostfrontvrijwilligers vertrekken vanuit Antwerpen. Er wordt demonstratief in rangorde gemarcheerd door de Antwerpse binnenstad richting Centraal Station.

1942: De Nieuw-Westlandpolder wordt ingedijkt, er verdwenen 600 van de 820ha slik en schor op Belgisch grondgebied (Groot-Buitenschoor).

5 april 1943: Geallieerd luchtbombardement (Mission Nr. 50) op de ERLA-fabriek in Mortsel (Oude-God) (Erlawerk VII Antwerpen-Mortsel). De burgerbevolking wordt zwaar getroffen ("De ramp van 5 april 1943"). De nazistische propaganda bloklettert: "Terroristische aanval der anglo-amerikaanse vliegmacht op de bevolking van Antwerpen".

9 april 1943: Begrafenisplechtigheid van de slachtoffers van het bombardement van Mortsel.

4 mei 1943: Geallieerd (?) bombadement op de General Motors-fabrieken in Antwerpen.

23 mei 1943: Lentefeest / Sportfeest van de Nationaal Socialistische Jeugd Vlaanderen (NSJV) in Antwerpen. Massa-optocht door de straten.

27 juni 1943: Borms-hulde door de Deutsch-Vlämische Arbeitsgemeinschaft (DeVlag) in Antwerpen. (August Borms, Vlaams volksleider: 1941-1944).

17 juli 1943: F.L. Blockmans ( - 13 oktober 1962), stadsarchivaris vanaf 17 juli 1943 tot zijn overlijden, 13 oktober 1962. Opgevolgd door J.L. Van Roey. [antw-1961_1965, p. 331, 336].

1943: De zgn. 'Amigo', de gemeentegevangenis op het gelijkvloers van het Antwerpse stadhuis, verdwijnt definitief uit dit gebouw. De cellen bestonden daar van oudtijds en dienden voor kortstondige vrijheidsberoving en voor afkoeling of ontnuchtering van dronken of verhitte gemoederen. [wit_8, p.189].

25 juli 1944: J. Timmermans, dienstdoend burgemeester van Antwerpen. [Jan Timmermans, Schepen van de Haven, Antwerpen (1941-1944) - Burgemeester van Antwerpen (1944) - Lid van de Raad van Leiding van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV)]

4 sept 1944: E.M.J. Van Put: waarnemend burgemeester van Antwerpen.

12 september 1944 tot 1947: Camille Huysmans (1871-1968), burgemeester. < en in 1933 tot 1940 >

13 februari 1944: Trekking van de loterij "Voor onze jongens aan het Oostfront" (VOJO) in zaal van de Antwerpse Dierentuin.

24 februari 1944: De Duitse bezetter laat op vier plaatsen in Oosterweel het water de polder instromen. De onderwaterzetting duurde acht maanden. [wit_26, p.622].

4 september 1944: Antwerpen in de handen van de geallieerden. De haven was door acties van de weerstand vrijwel intact. [wit_16, p.389].

3 oktober 1944: Bevrijding van de gemeente Merksem (Tweede Wereldoorlog). De frontlijn had vier weken dwars door Merksem gelopen en was de oorzaak van vele verwoestingen.

7 oktober 1944: Brasschaat wordt getroffen door de eerste V-bominslag in het arrondissement Antwerpen. [SAA].

13 oktober 1944: De eerste V-bom valt op Antwerpen zelf. Zij miste het KMSKA met enkele meters en kwam neer op de hoek Leopold de Waelplaats met de Schildersstraat. 10 huizen werden verwoest, 58 andere leden zware schade, 32 lijken werden vanonder het puin gehaald. Het hoekhuis van de Schildersstraat bleef een open plek tot in 1994 wanneer er een nieuw appartementsgebouw met kunstgalerij werd gebouwd.
De laatste bom trof Groot Antwerpen op 28 maart 1945 in Ekeren (poloplein Hoogboom), in het arrondissement Antwerpen op 30 maart 1945 in Ranst. [SAA].

13 oktober 1944: De Bonte Mantelstraat, nu (deel van het) Theaterplein, wordt getroffen door een V-bominslag. 40 huizen worden vernield, 45 onherstelbaar beschadigd, 53 ernstig beschadigd en 260 licht beschadigd. Er vallen 71 doden en 81 gewonden. [5 foto's, F. Claes / SAA: MA. 22636].

27 november 1944: Een V-2 valt op het kruispunt Keyserlei, Teniersplaats, Frankrijklei. 157 doden en 248 gewonden vallen bij deze verschrikkelijke bominslag.

14 december 1944: De Lange Doornikstraat (en Oude Beurs) wordt door een V-bom getroffen. 14 huizen worden vernield, 21 onherstelbaar beschadigd, 68 ernstig beschadigd en 270 licht beschadigd. Er vallen 59 doden en 37 gewonden, 1 persoon werd vermist. [3 foto's, F. Claes / SAA: MA. 22641].

16 december 1944: In cinema Rex aan de De Keyserlei slaat op zaterdag 16 december 1944 om 15.23u een V-bom in op een zaal met zo’n 1200 toeschouwers, die naar de films The Plainsman (vertaald als ‘Een avontuur met Buffalo Bill) met Gary Cooper in de hoofdrol zitten te kijken. Er vallen 567 dodelijke slachtoffers, waarvan 296 militairen, terwijl er ook nog eens 291 gewonden te betreuren zijn, waarvan 194 militairen, vooral Britse en Amerikaanse soldaten, op dat moment volop aanwezig in Antwerpen. Burgemeester Camille Huysmans verbiedt nadien om nog manifestaties te organiseren met meer dan vijftig aanwezigen. Diezelfde 16de december beginnen de Duitsers hun Ardennenoffensief.

29 december 1944: De Lombardenvest wordt door een V-bom getroffen. 27 huizen worden vernield, 31 onherstelbaar beschadigd, 46 ernstig beschadigd en 240 licht beschadigd. Er vallen 41 doden en 113 gewonden. [2 foto's, F. Claes / SAA: MA. 22645]. Ook op 18 februari 1945 valt er een V-bom [resp. cijfers: 19, 10, 11, 47; 15 en 21] [4 foto's, F. Claes / SAA: MA. 22649]

1945: Vanaf 1945 krijgt de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal bij bijzondere gelegenheden een fraaie belichting. [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

2 januari 1945: De inslag van een V-2 bom verwoest tal van huizen op de Vrijdagmarkt, ook het beeld van de Heilige Catharina, een werk van J.B. Mareels, is vernield. In 1962 zal een nieuw beeld van de hand van Mariette Coppens geplaatst worden. Het geteisterde museum Plantin-Moretus sluit, en zal na herstellingswerken pas op 28 juli 1951 heropenen. ; In totaal werden 13 huizen vernield, 40 onherstelbaar beschadigd, 32 ernstig beschadigd en 150 licht beschadigd. Er vielen 29 doden en 27 gewonden. [4 foto's, F. Claes / SAA: MA. 22645]; [antw-1860_1960, p.275].

28 januari 1945: V-bominslag Cellebroedersstraat / Lange Nieuwstraat. 4 huizen werden vernield, 12 onherstelbaar beschadigd, 10 ernstig beschadigd en 40 licht beschadigd. Er vielen 6 doden en 3 gewonden. [3 foto's, F. Claes / SAA: MA. 22647].

30 maart 1945: De laatste bominslag in het arrondissement Antwerpen viel op 30 maart 1945 te Ranst; in Groot Antwerpen op 28 maart 1945 in Ekeren (poloplein Hoogboom).

Het arrondissement Antwerpen lag gedurende 175 dagen onder de bedreiging van de bominslagen; Groot-Antwerpen 167 dagen (van 13 okt. 1944 - 28 maart 1945). [SAA]

Groot Antwerpen (Antwerpen, haven en 8 gemeenten)
Bominslagen: 857
Schade aan woningen:

• vernietigd: 1.662 (698 in Antwerpen stad*)
• beschadigd: 65.177 (1.553 onherstelbaar b., 5.596 zwaar b. en 20.689 licht b. in Antwerpen stad*)

Burgerslachtoffers:

• doden: 2.910 (1.969 in Antwerpen stad*)
• gekwetst en vermist: 5.127 (3.557 gewonden en 35 vermisten in Antwerpen stad*)

Slachtoffers bij de Geallieerden: 

• doden: 603
• gewonden: 942 [SAA]

Arrondissement Antwerpen (50 gemeenten)

Bominslagen: 1.327

Schade aan woningen:

• vernietigd: 1.443
• beschadigd: 28.967

Burgerslachtoffers:

• doden: 558
• gekwetst en vermist: 1.014

Slachtoffers bij de Geallieerden: 338 [SAA]

(* = zonder randgemeenten (Berchem, Borgerhout, Deurne, Ekeren, Hoboken, Merksem, Mortsel, Wilrijk)

Foto: een V-1 tentoongesteld op de Groenplaats in 1945 (verz. Wim Strecker)

2 augustus 1946 tot 11 april 1947: Willem Eekeleers, waarnemend burgemeester van Antwerpen (Huysmans is eerste minister).

1946: Oprichting van het 'Nationaal Hoger Instituut voor Bouwkunst en Stedebouw' (NHIBS). De afdeling architectuur in de Academie groeit uit tot een eigen onderwijsinrichting. [persoons-ska-1976, p.10].

21 juli 1946: Korte openstelling van het Rubenshuis voor het publiek. Op 21 oktober gaat het museum wegens installering van centrale verwarming voor haast een jaar terug toe. Op 15 mei 1947 opent het definitief. [antw-1860_1960, p.284].

1947: Totale bevolking België: 8.512.195

Inwoners Antwerpen: 263.233 (volkstelling). [antw-1860-1960, p.48].

1947: (dec. 1946, jan., feb. 1947) Extreem koude winter in België. Gemiddelde temperatuur: -1.1 °C. - Andere koude winters: 1963: -2 °C, 1845: -1.4 ° C, 1891: -1.4 °C, 1837: -1.1 °C. Er volgde wel een extreem zonnige en warme zomer: gemiddeld 827 uur zonneschijn en een gemiddelde temperatuur van 19°C. Enkel in 1976 was het warmer: 19.2 °C. [KMI, Ukkel, juni 2000]; Belgie: Noordzee bevroren.

4 februari 1947 tot ?: C. Van horenbeeck, burgemeester van Berchem. [prims-berchem-1949, p.289, 291].

12 april 1947 tot 1976: Lode Craeybeckx (1897-1976), burgemeester. (Benoemd op 12 april 1947 met terugwerkende kracht tot 1 januari 1947.)

1947 (ca.): Verdwijnen van de Cité op de Oudaan, gesloopt voor de bouw van het 'Administratief centrum' modo 'Politietoren'. [vdw-1977, p.354]; Cité, 1948-1954, Dossier betreffende afbraak Cité (Oudaan en Everdijstraat), bestek 513. [SAA: MA 71041]. - ICON: Cité, uitgang Oudaan (a° 1931) [SAA: glasplaten, inventaris: 216.15].

1947: Simon Goossens maakt een ontwerp voor een gigantisch 'Vrijheidsbeeld' (een op een sokkel geplaatste uitvergroting van de 'Buildrager' van C. Meunier), op te richten aan de boord van de Schelde tussen Kattendijksluis en Royerssluis. [persoons-ska-1976, p.44-45]. <zie ook 1948 >

1947: Door het gemeentebestuur van Deurne wordt opdracht gegeven aan architect E.J. Van Steenbergen de studie aan te vatten voor de bouw van een nieuw gemeentehuis. Op 9 september 1947 diende de architect bij het college van burgemeester en schepenen een voorontwerp in, dat ruim genoeg was opgevat om nog te voldoen bij een mogelijke bevolkingsaangroei tot 100.000 inwoners. Na het overlijden van de architect realiseerde Eduard Van Steenbergen jr. de plannen van zijn vader. Eerstesteenlegging op 20 oktober 1956.

1947: Eerste aanlegplannen van de wijk Luchtbal door architect Hugo Van Kuyck. De 'Lange Blokken' werden opgeleverd in 1954, de 'Torenblokken' in 1960. [antw-44_94, p.66-67 + ill.].

15 mei 1947: Definitieve opening van het Rubenshuis op de Wapper. In 1946 was het al voor een korte voor publiek toegankelijk geweest. [antw-1860_1960, p.284].

1948: Walter Van Beselaere volgt A. Delen op als conservator v/h Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.

1948: Initiatief voor het oprichting van een monument voor de Bevrijding van Antwerpen (ongerealiseerd). [SAA: MA-KAB 1394]. (zie ook: MA-KAB 1203 Dossier over het 'Paleis der Bevrijding', 1948-1957). <zie ook 1947 >

4 september 1948: Onthulling van de aan de Jan Van Rijswijcklaan geplaatste originele Cromwelltank (?), als monument ter herdenking van de Bevrijding van Antwerpen na Wereldoorlog II. [Antwerpen-1860_1960, p.90].

5 december 1948: Start van de reeks concerten van Oude Muziek in het Rubenshuis. [antwerpen-1860_1960, p.285].

1949: Toevoeging van een verlicht kruis op de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal). [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

12 augustus 1949: de 'Openbare Reinigingsdienst' wordt omgevormd tot de 'Dienst voor Openbare Reiniging' (DOR).

27 december 1949: Gedeeltelijke afschaffing van de Vismarkt en afschaffing van de 'Vismijn' aan de Riemstraat. De stad gaat hier een centraal werkhuis voor autovoertuigen inrichten. In 1958 (28 februari) volgt de volledige afschaffing van de Vismarkt. [Antwerpen-1860_1960, p.186].

1950 (ca.): Verhuis van de standbeelden aan de Franklin Rooseveltplaats (Geuzenhofkens) naar Stadspark en tuin van de Academie. [vdw-1977, p.179].

1950: Graafwerken aan het Marshalldok (Petroleumdok). Men stoot op de zaat van de Scheldedijk van vóór 1100 (topo: Oosterweel, waar de Rietschoorweg liep). [prims-asia51, p.40].

1950: De Wijtvlietpolder (eertijds Melkschoor), bedijkt in 1774, wordt volledig ondergespoten. [prims-asia50, kaart na p. 112].

1950: Het Badhuis, in de buurt van het Vleeshuis, wordt gebouwd.

1 juli 1950: Opening van een 'Internationale tentoonstelling Beeldhouwkunst' (oneigenlijke '1e Biënnale voor Beeldhouwkunst') in het Middelheimpark. Op 6 november daarop zal de gemeenteraad beslissen tot het oprichten van het Openluchtmuseum. [antw-1860_1960, p.288, 289]. (Het eerste openluchtmuseum voor moderne beeldhouwkunst ter wereld.)
« In 1950 werd in het Middelheimpark (20 ha) voor het eerst een internationale beeldententoonstelling georganiseerd. Op voorstel van Burgemeester Lode Craeybeckx besloot de gemeenteraad om een permanent openluchtmuseum voor beeldhouwkunst op te richten.

4 september 1950: Inhuldiging van een kopie van de 'Buildrager' van Constantin Meunier (1831-1905) op het plantsoen tussen Stadhuis en Suikerrui.

1950: een liter benzine kost 5,20 frank; in 1959 is de prijs gestegen naar 6,70 frank.

1951: Afsplitsing van de parochie Onbevlekt Ontvangen, Zilverenhoek, uit de oude parochie Ekeren.

1951: Oprichting van de 'Prijs voor Schilderkunst Burgemeester Camille Huysmans'.

1951: opening van het openluchtmuseum voor beeldhouwkunst, het Middelheim.
« Vanaf 1951 en om de twee jaar, werden gedurende de zomermaanden de internationaal vermaarde biënnales voor beeldhouwkunst georganiseerd. Het terrein van Middelheim-Laag aan de overzijde van het Middelheimpark werd sinds 1963 aangewend voor de biënnales en tussentijds tentoonstellingen. In 1989 sloot de 20e biënnale de reeks. »

1951: Start van de tweede fase van de torenrestauratie van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal). Men werkt tussen de eerste en de tweede gaanderij. Tot in 1953 is er gewerkt tot aan de eerste gaanderij (o.l.v. architecten André Fivez en nadien Ferdinand Peeters). [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

1951: Het standbeeld van Antoon Van Dijck, sinds 1901 opgesteld in de 'Geuzenhofkes' (Franklin Rooseveltplaats) wordt daar weggenomen en zal tot midden jaren zestig in het stadsmagazijn aan de Desguinlei 'opgeborgen' staan. Na een verblijf op een privédomein in Schilde wordt het beeld in 1982 voor restauratie teruggehaald. Op 9 juni 1983 zal het onthuld worden op de Meir. Allereerst was dit werk van beeldhouwer Leonard De Cuyper (1808 - 1891) op de 'Museumplaats' ingehuldigd (15 augustus 1856).

31 juli 1951: De bomen van de 'Geuzenhofkes', op de Franklin Rooseveltplaats, worden geveld. Deze twee squares waren in 1875 ter verfraaiing van het stadsbeeld door het toenmalige liberale gemeentebestuur aangelegd, vandaar de bijnaam. [antw-44_94, p.94 + ill.].

1952: inhuldiging van de tentoonstellingszaal van het CAW aan de Meir. In 1934 was dit 'Comité voor Artistiek Werking' opgericht. [persoons-ska-1976, p.10].

1952: Na verbouwing van het Steen opent het Nationaal Scheepvaartmuseum er zijn deuren. In 1958 zal een nieuw aangebouwde vleugel toegankelijk gesteld worden. [vdw-1977, p.453].

1952: Sloop van het Huis Van de Werve, de vroegere stadsresidentie van de florentijnse bankier Ducci, aan de Huidevettersstraat 36-40. Interieurfragmenten hieruit worden bewaard in het Rubenshuis en het Museum Sterckxhof. Op de plaats kwam een overdekte winkelgalerij of passage, de zgn. 'Nieuwe gaanderij'. - <zie ca. 1540 >

1952-1953: Eerste opgravingscampagne naar de resten van de vroegmiddeleeuwse stad Antwerpen onder leiding van A.L.J. Van de Walle. Bij deze en volgende opgravingen (1955-1957 en 1957-1961) werd archeologisch onderzoek uitgevoerd in de zone van het Steen en afdak 22. Blootgelegd werden een deel van de stenen verdedigingsmuur, een veel oudere aarden en houten omheiningswal en een houten straat (de latere Mattenstraat) met de hieraan gelegen woningen. Van de woningen werden grondvlak en een deel van de wanden teruggevonden.

1952: De Antwerpse Chryslerfabriek (1926) haalt een productie van 6.000 wagens. Er worden modellen van de merken Chrysler, De Soto en Plymouth vervaardigd en vrachtwagens van Fargo en De Soto.
Bij Ford Antwerpen, opgericht in 1922, rollen dagelijks 60 (?) auto's van de montagelijnen. Er werken 1.100 arbeiders en 300 bedienden.

1953: Heropbouw van het Benoit-monument in de tuin van de Harmonie (aan het Koning-Albertpark, Warande). Eerder, in 1934, was het op de Frankrijklei onthuld.

1 februari 1953: Stormvloed. Zware overstromingen. De stormvloed van 1.2.1953 bereikte op vele plaatsen een waterstand die nooit eerder was waargenomen. Er vielen 1835 doden nadat een gebied van zowat 2000 km² in Zuidwest-Nederland en van 100 km² in België was overstroomd. Ten noorden van Lillo-Fort werd in de Scheldedijk een gat van vijftig meter geslagen, Lillo-Fort liep helemaal onder en twee mensen verdronken. Ook in Berendrecht was er een dijkdoorbraak. Op andere plaatsen in de Antwerpse noorderpolders werden er eveneens bressen geslagen. [Lexicon-1994, p.325-326]; [wit_26, p.623].

23 april 1953: Eerstesteenlegging van een nieuw stedelijk slachthuiscomplex. <zie 1877 >

20 juni 1953: Opening van de '2e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1860-1960, p.290].

1953: Chaim Kreiswirth (Wojnicz (Polen), 17 december 1918 - Antwerpen, 30 december 2001), wordt opperrabbijn van de Antwerpse Israëlitische orthodoxe gemeente Machsike Hadass. Hij verlaat ervoor het Hebrew Theological College in Chicago (V.S.), waar hij hoofd van de talmoedafdeling was. De op 83-jarige leeftijd overleden Rov Kreiswirth was ook voorzitter van de Vereniging van Israëlitische Orthodoxe Gemeenten in Europa en werd beschouwd als het hoofd van de orthodoxe rabbijnen in Europa. [De Standaard, 2002-01-02].

1954 tot 1955: In Koude Oorlog-periode: bouwen van 99 (atoom)schuilbunkers uit gewapend beton (3 modellen) langsheen de Scheldekaden en aan de ten zuiden van de Boudewijnsluis gelegen dokken. [AT-IX, 4, p. 131-133].

1954: Het standbeeld van Jacob Jordaens, een werk van beeldhouwer Jules Pecher, wordt weggetakeld. [antw-44_94, p.95 + ill.].

5 juli 1954: De gemeenteraad beslist tot het slopen van het monument Boduognat op de Belgiëlei. [antw-1860_1960, p.92]. - <zie 1861 >

28 augustus 1954: Tentoonstelling "De Madonna in de Kunst" in het KMSKA. [antwerpen-1860_1960, p.285].

1954: Bescheiden start aan de Jan Van Rijswijcklei van een documentatiecentrum over het bouwvak, wat in 1958, met de eerste publieksbeurs onder het thema 'bouwen', zal uitgroeien tot het 'Bouwcentrum'. Vanaf 1965 werden kleine seizoensbeurzen georganiseerd, in 1974 de eerste 'Boekenbeurs' (voordien in de Stadsfeestzaal). De stenen bol van het Oostenrijks paviljoen op de Expo-1958 in Brussel werd na afloop van de wereldtentoonstelling vóór het Bouwcentrum opgesteld. [wit_30, p.723].

1955: Schrijver Maurice Gilliams (Antw., 20 juli 1900 - Antw., 18 oktober 1982) wordt aangesteld als wetenschappelijk bibliothecaris van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen, een functie die hij uitoefend tot 1960.

1955 tot 1960: Bouw van het Straatsburgdok. [vdw-1977, p.457].

1955: De vloer van de beiaardkamer van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal is volledig afgewerkt. De hoofdpijlers van de achterkant zijn versterkt en de uurwerkplaat verguld. [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

1955: De fabriek Roubaix-Oedenkoven in Borgerhout, 'Den Bougie', wordt door een brand volledig verwoest. In 1853 was de kaarsenproductie er begonnen. [wit_17, p.408].

21 mei 1955: Inhuldiging van het Internationaal Zeemanshuis, Falconrui 21. De eerstesteenlegging gebeurde drie jaar eerder, op 17 mei 1952. Een allereerste zeemanshuis gelegen aan de Ankerrui 20 opende op 15 oktober 1891, dit "Koninklijk Zeemanshuis" sloot op 1 oktober 1954. Een Fins zeemanshuis (Finland Home), aan de Italiëlei 94, werd in november 1928 geopend. [s_paulus-1978, p.68]; [antwerpen-1860_1960, p.336, 342].

11 juni 1955: Opening van de '3e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1860_1960, p.290].

1956: (juni-aug) Extreem koude zomer in België met een gemiddelde temperatuur van 14.4 °C. Bovendien een enorm sombere zomer, amper 426 uur zonneschijn. Enkel de zomers van 1841 (13.9 °C), 1860 (14.2 °C), 1907 (14.3 °C) waren kouder geweest, terwijl deze van 1844 ook maar 14.4 °C haalde. [KMI, Ukkel, juni 2000].
- 21 februari 1956: Uitzonderlijke koude; vriestemperatuur: -25,2°C (meting Rochefort).

1956: Antwerpen verwerft de archeologische verzameling G. Hasse.

1956: Om het ongeschikt en te klein geworden Joods rusthuis in de Lange Leemstraat 313 ('Hiso Ouderlingengesticht voor Joden') te vervangen wordt in 1954 beslist een herenhuis aan de Marialei 8 aan te kopen. In 1956 zal, in een nieuwbouw, het nieuwe rusthuis officieel ingehuldigd worden. Uitbreidingen volgen in 1983-1986 ("Residentie Apfelbaum-Laub", Marialei 2, hoek Lamorinièrestraat) en 1999-2000 (centrum "David Klagsbrun", Marialei 10), met sloop en heropbouw van oudere delen.

Voorjaar 1956: Een 'officiële' ontvangst van (een valse) Salvador Dalí, als grap bedacht in het artiestenmilieu van de Gard Sivik, slaagt wonderwel. Imitator Ivo Tralbaut laat zich sensationeel onthalen aan het Centraal Station. Een stoet van drie open Cadillacs en een platte natiewagen met Dixielandorkest brengt de meester via de Keyserlei, Meir (en een hele omweg) naar de Stadswaag waar een massa volk hem opwachtte. [wit_23, p.363].

5 mei 1956: Inhuldiging van de nieuwe jeugdherberg "Op Sinjoorke" aan de Eric Sasselaan op het Kiel.

De Vlaamse Jeugdherbergcentrale, Hopland 50, werd op 5 mei 1931 te Antwerpen opgericht. Aanvankelijk diende het "Jezuïetenhof" als jeugdherberg (openstelling 10 juni 1933), maar dit gebouw werd tijdens Wereldoorlog II verwoest bij een bominslag (16 november 1944). Als noodoplossing werd dan een gedeelte van de Desguinkazerne als jeugdherberg ingericht (openstelling 26 juli 1947). [antwerpen-1860_1960, p.342].

28 september 1956: Beslissing van het CBS om de ingangspoort in Lodewijk XIV-stijl van het Troyentenhof in Middelheim op te richten. [antw-1860_1960, p.288].

20 oktober 1956: Eerstesteenlegging van het nieuwe gemeentehuis van Deurne door de heren P. Vermeylen, minister van binnenlandse zaken, R. Declerck, gouverneur van de provincie en M. Dequeecker, burgemeester. De plannen hiervoor dateerden al van 1947. Het administratieve blok was voltooid einde 1959 en in januari 1960 werden er alle administratieve diensten in ondergebracht. Het ganse complex werd op 14 december 1964 plechtig ingehuldigd. [dienst voor informatie stad Antwerpen, 4 juni 1997]

1957: Restauratie van de windmolen 'De Eenhoorn' of de 'Witte Molen' in Lillo-Kruisweg. Deze stenen stellingmolen uit 1735 werd in 1967 overgebracht naar de Scheldelaan. - [beschermd-1990, p.225, 324]; ['Antwerpen', 5e jaarg. nr.1, april 1959, p. 21].

1957: Oprichting van de "Bond zonder Naam" (Lange Klarenstraat 24). [antw-1860_1960, p.344].

9 april 1957: Het Noordschippersdok (Oude Lobroekdok), gegraven tussen 1877 en 1879 en op 25 oktober 1880 in gebruik genomen, is volledig gedempt. De toewijzing hiervoor gebeurde op 3 december 1956.

25 mei 1957: Opening van de '4e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1860_1960, p.290].

1957: Op de Luchtbal opent van de allereerste Belgische supermarkt (GB) . Deze toen volop in ontwikkeling zijnde nieuwe Antwerpse wijk werd opgezet als een zelfstandige 'buurteenheid' met scholen, winkels, een kerk, een sociaal-cultureel centrum, speel- en sportterreinen. In 1959 volgt een GB-vestiging op de Groenplaats in Antwerpen. [wit_21, p.509].

22 maart 1958: Bevolkingscijfer (overgegaan naar Antw. bij grenswijziging)
- Lillo 1.264
- Berendrecht 2.628
- Zandvliet 3.325

1958 (begin): (Antwerpen) Hevige sneeuwval, sneeuwruimen noodzakelijk.

1958: Afbraak van het hotel Weber, Frankrijklei.

1958: Met uitzondering van de kerk is het polderdorp Oosterweel bij de uitbouw van de Antwerpse haven volledig verdwenen. [wit_26, p.621].

Oosterweel lag naast het Noordkasteel en werd in 1958 afgebroken om plaats te maken voor de 2e FINA raffinaderij. Het kerkje bleef bewaard.

Het polderdorp OORDEREN lag ten noorden van het Leopolddok; het werd als onderdeel van de grote havenuitbreiding (Tienjarenplan 1956-1966) onteigend en in september-oktober 1965 “bij hoogdringendheid” gesloopt omdat de Stad Antwerpen voor het betreffende terrein concessie had gegund aan General Motors, voor een autofabriek (nu Opel Belgium). De toekomstige fabrieksterreinen moest dus zo snel mogelijk worden opgespoten. De fabriek werd in recordtijd gebouwd en in jan.1967 geopend.

Het dorpje Wilmarsdonk lag iets ten zuiden van Oorderen. Het is in de winter van 1965-1966 afgebroken. Hier staan nu de containers van de Hessenatie om het kerkje dat net als in Oosterweel wel bewaard bleef. (Met dank aan dhr. Peter de Rijck)

1958: De zolder van het Hessenhuis (gebouwd in 1563 en volgende) wordt voor het eerst een tentoonstelligsruimte. Dit dank zij het initiatief van de kunstenaarsgroep G-58, met steun van toenmalig burgemeester Lode Craeybeckx. Van 1958 tot 1962 blijft de groep actief. Na een restauratie, die in 1971 werd ingeleid, kan het deze expositiefunctie sinds 1985 werkelijk heropnemen.

1958: De toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (kathedraal) is bevrijd van de bouwsteigers. Nog in 1958 krijgt het uurwerk opnieuw een beurt. [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

1 augustus 1958: Afschaffing van het tolgeld van de tunnels gegraven in 1931, opgeleverd in 1933 (Waaslandtunnel, Sint-Annatunnel). (foto links)

10 augustus 1958 (zo): Vierde uitgave van de Antwerpse ommegang (leiding: Sebreghts en Van Nespen). [Volksgazet, 11 augustus 1958; facsimilé in: 'Persfilter'. Antwerpen, 1980].

15 maart 1958: Eerstesteenlegging van het "Medisch-Heelkundig Instituut Middelheim" van de C.O.O. (Algemeen Ziekenhuis Middelheim, Lindendreef 1), een gebouw ontworpen door architect Renaat Braem i.s.m. Francken en K. Van Riel en daterend van 1957-1978. Eind 1959 was de ruwbouw ervan klaar. [antwerpen-1860_1960, p.298]; [bouwen-3nc-1989, p.312].

22 maart 1958 (wet): Het grondgebied van de gemeenten Berendrecht, Lillo en Zandvliet wordt bij dit van de stad Antwerpen gehecht. Een omvattender fusie wordt op 1 januari 1983 van kracht. [vdw-1977, p.55].

2 september 1958: Cinema Lido, Lange Koepoortstraat 45, brandt uit. [s_paulus-1978, p.68].

22 december 1958: De Gemeenteraad besluit een nieuwe schouwburg te doen bouwen op het Oud-Arsenaalplein in vervanging van het gebouw van de KNS (Bourlaschouwburg, voltooid in 1834 ), dat niet aangepast kan worden aan de nieuwe normen van het Algemeen Reglement voor de arbeidsbescherming, en dat moet worden gesloopt. Midden 1968 zal met de nieuwbouw worden gestart; de Bourlaschouwburg (foto links) blijft gespaard. [Werken-1964, p. 311]; [antw-1966_1970, p.99].

12 december 1958: De ministerraad keurt op 12 december de voorstellen van minister Seghers goed. De snelheid op de openbare wegen in de agglomeraties Antwerpen, Brussel, Charleroi, Gent en Luik wordt beperkt tot 60 km/u; die op alle andere openbare wegen, autosnelwegen uitgezonderd, tot 80 km/u op zaterdag, zon- en feestdagen (en de dag ervoor) van 17u tot 1u.

31 december 1959 (volkstelling)

Antwerpen: 259.658 inwoners
Berchem: 47.662
Borgerhout: 50.507
Deurne: 65.367
Ekeren: 20.244
Hoboken: 30.249
Merksem: 34.497
Wilrijk: 34.674
Antw. agglom. (incl. Mortsel): 566.744
Mortsel: 23.886

1959: Afsplitsing van de parochie Sint-Vincentius à Paulo, Leugenberg uit de oude parochie Ekeren.

1959: De Hippodroom op het Zuid sluit zijn deuren. Eertijds was de 'Hippodroom-schouwburg' een theaterzaal waar plaats was voor allerhande populair spektakel gaande van circus, revues, opera en operettes over politieke meetings tot catch- en bokswedstrijden. In 1972 volgt de sloop van het afgetakeld gebouw dat dateerde uit 1903.

2 mei 1959: Opening van de '5e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1860_1960, p.290].

1959 : Opening van de Supermarkt GB op de Antwerpse Groenplaats, gevoegd bij het al bestaande grootwarenhuis Grand Bazar. In 1957 was door dezelfde firma op de Luchtbal met de Belgische primeur van dit uit de Verenigde Staten overgewaaid winkelsysteem gestart. [wit_21, p.509].

1959: Inhuldiging van het nieuwe gebouw van het kinderziekenhuis "Louise-Marie", Desguinlei 86. De instelling, opgericht in 1846, was eerst in de Everdijstraat, nadien aan de Tabakvest en later in de Meistraat 23 gevestigd. [antwerpen-1860_1960, p.329].

1960

Vijfde Havendok

Centraal Station bouwvallig

Industriedok

kiosk Groenplaats

Oordersedijk

stadswapen

Koningin Elisabethzaal

staatsbezoek Iran

monument burgem. Loos

bezoek Boudewijn - Fabiola

sloop St-Franciscusgodshuis

sloop Godshuis Van Dale

BP-toren
               

1960: Vijfde Havendok

1960: Industriedok

1960: Van het Centraalstation worden omwille bouwvalligheid de siertorens en kroonlijsten aan de kant De Keyserlei verwijderd.

1960: Afbraak van de kiosk op de Groenplaats, ze werd gebouwd in 1903.

1960 tot 1961: Verdwijnen van de Oordersedijk (ook: Wilmarsdonksedijk) bij de aanleg van het Zevende Havendok. [polderboeket-1977, p.46].

1960 (vanaf): Drukwerk en briefwisseling van de stad Antwerpen draagt het stadswapen in lijncliché.

1960: Inhuldiging van de Koningin-Elisabethzaal, een concertzaal, in de 'Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde'.

12 juni 1960: Bezoek van Sjah van Iran aan Antwerpen.

22 juli 1960: Voltooïing van de afbraak, om verkeerstechnische redenen, van het monument voor burgemeester Loos op de Loosplaats. Ingehuldigd op 27 augustus 1876 op het rondpunt kwam het in vervanging van de aanvankelijk ca. 1860 daar opgestelde monumentale vaas. Deze verhuisde hiervoor naar het stadspark (CB 27 augustus 1874). [vdw-1977, p. 299]; [antw-1860_1960, p.92].

22 oktober 1960: Bezoek van Koning Boudewijn en koningin Fabiola aan Antwerpen.

1960: Sloop van het Sint-Franciscusgodshuis, gesticht in 1641. Het was gelegen aan de zuidzijde van de Ossenmarkt in de (actueel ook verdwenen) Wellensgang (Wielkesgang). [vdw-1977, p.351]; Sloop van het godshuis Van Dale. [antwerpen-1860_1960, p.309].

1960-1963: De zgn. BP-toren, een kantoorgebouw naar ontwerp van Léon Stynen en Paul De Meyer aan de Jan Van Rijswijcklaan 162 wordt gerealiseerd.
Reeds in 2000 komt het als jongste Vlaams gebouw op de 'lijst van voor bescherming vatbare monumenten' (ontwerplijst), zo is het voorlopig beschermd. De bescherming zelf volgt met het besluit van 5 maart 2001. De met kabels aan één betonnen zuil opgehangen kantoortoren is één van de schaarse moderne architectuurvoorbeelden met wereldfaam in Antwerpen. (Het gebouw kent meer benamingen, al gelang naar zijn gebruiker (B.P. Belgium, Belgische Lloyd, Axa Royale Belge) wisselde de naam. [bontridder-raison-1980: 164-169, 234]
« Eerste Europese realisatie van ophangsysteem met niet dragende gevelwanden [naar de denkbeelden van de Duitser Heinz Rasch, 1927 e.v. - WS]. De ruggegraat van het gebouw, die alle drukspanningen opvangt, is een verticale kooi van gewapend beton waarin liften, trappen, lucht- en ventilatiekokers zijn opgenomen. Deze 57 m hoge centrale kern verleent boven het dak steun aan twee hoofdbalken van elk 55 m die op hun beurt negen dwarsbalken schoren. Aan het uiteinde van deze balken zijn metalen kabels opgehangen, waaraan de vloeren van de twaalf verd. en het raster van de gevelwanden zijn vastgemaakt. » [bouwen-3nc-1989: 214, ill. p. 212]. (foto's links)

1961: Totale bevolking België: 9.189.741 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1961: Heroprichting van het bisdom Antwerpen. Mgr. Jules Victor Daem (1902-1993) werd in 1962 de eerste bisschop (wijding op 17 mei 1962). In 1977 werd hij opgevolgd door Mgr. Godfried Danneels. Op 7 september 1980 werd Mgr. Paul Van den Berghe tot bisschop gewijd. Van nu af zal de Onze-Lieve-Vrouwekerk opnieuw de benaming kathedraal dragen (Onze-Lieve-Vrouwekathedraal).

15 juli 1961: Opening van de' 6e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1960_1965, p.211].

1962: Centraal Station, nieuwe loketten en metaalconstructie als gevelramen aan de kant van het Koningin-Astridplein.

1962: Marshalldok insteekdok (en 1968).

1962: Herdoping van de op het grondgebied van het voormalige polderdorp Oorderen gelegen Kruisschanssluis in Frans Van Cauwelaertsluis. [wit_26, p.628 + ICON: foto: 1930].

1962: Vervanging van het tijdens in 1945 door een V-bom vernield beeld van de Heilige Catharina op de Vrijdagmarkt, een werk van J.B. Mareels, door een beeld gemaakt door Mariette Coppens.

7 mei 1962: Sloop pastorie Lillo-Fort voltooid. [antw-1961_1965, p.39]. Tussen 1964 en 1967 worden nog 15 andere huizen als stadseigendom afgebroken in Lillo-Fort: <zie 1965 >

5 maart 1964: nr. 24 [antw-1961_1965, p.40]
18 mei 1965: nrs. 10, 12 [antw-1961_1965, p.43]
25 oktober 1965: nr. 3 [antw-1961_1965, p.46]
15 maart 1966: nrs. 2, 4
14 april 1966: nr. 1
15 mei 1966: nrs. 18, 20, 22
25 februari 1967: nr. 16A
30 maart 1967: nrs. 6, 8, 14, 16 [antw-1966_1970, p.58-60].

Winkelprijzen van voedingswaren in 1962
§  Huishoudbrood (800 gram) 6 frank
§  Margarine (250 gram) 4,7 frank
§  Melkfles (1 liter) 6,5 frank
§  Eieren (stuk) 1,8 frank
§  Aardappelen (1 kg) 4,5 frank
§  Jonge Hollandse kaas (kg) 40 frank
§  Potje aarbeienjam (450 gram) 13,5 frank
§  Suikerklontjes (1 kg) 13,5 frank
§  Koffie (250 gram) 20 frank
§  Thee (100 gram) 12 frank
§  Kop koffie in restaurant 6 frank ...

1963: (dec. 1962, jan., feb. 1963) Extreem koude maar wel zonnige winter in België. Gemiddelde temperatuur: -2 °C, uren zonneschijn 244. - Andere koude winters: 1845: -1.4 ° C, 1891: -1.4 °C, 1837: -1.1 °C, 1947: -1.1 °C. [KMI, Ukkel, juni 2000].

1963: Het Amerikaanse bureau Frederic R. Harris krijgt de opdracht de definitieve uitwerkingsplannen voor de Antwerpse Ring te tekenen. Als eigenlijke ontwerper van deze stadsautoweg konden ze zich baseren op de tot in de kleinste details uitgewerkte plannen voor een stadssingel die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter voor Antwerpen werd getekend. Werner Schürmann, de Duitse verantwoordelijke voor de ruimtelijke ordening in België had toen nl. voorgesteld een dubbele ring rond de stad aan te leggen, die deel zou uitmaken van het westelijk wegennet van het Duitse Rijk. [wit_10, p.245-255].

3 mei 1963: Sloop Suikerfabriek met woningen in Berendrecht (eerste deel) voltooid. [antw-1961_1965, p.40].

25 okt 1963: Besluit van het CBS tot schoonmaak van de Waterpoort (Scheldepôort). Op 20 november 1963 wordt hiermee begonnen, in april 1964 is de schoonmaak voltooid. Deze poort uit 1624 werd na omzwervingen (Vlasmarkt/Sint-Jansvliet) op de Gillisplaats heropgebouwd tussen 1936 en 1937. [werken-1964, p. 264-265].

8 juni 1963: Opening van de '7e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1960_1965, p.211].

1964: Graandok

1964: Zesde Havendok

1964: Zevende havendok voltooid. In 1965 naamwijziging in Churchilldok. [vdw-1977, p.138].

1964: Fusie tussen Gevaert Photo Producten en het Duitse Agfa, Agfa-Gevaert ontstaat.

14 december 1964: Plechtige ingehuldiging van het nieuwe gemeentehuis van Deurne. Een realisatie van E.J. van Steenbergen, voltooid door zijn gelijknamige zoon. De eerste plannen dateerden al van 1947.

1965
  
bevolking Antwerpen

restauratie O.L.V-kathedraal

De Beukelaar-Parein

sloop Zuidstation
            

sloop kazerne Berchem

vzw Middelheim Promotors

Kanaaldokken B1 en B2

sloop Sint-Benedictuskerk



fabriek General Motors

afbraak Berghoeveschuur

8e Biënnale Beeldhouwkunst

sloop Sint-Jan Baptiskerk
 

31 december 1965: inwoners

Bevolkingscijfer (statistisch cijfer)
Antwerpen 243.426
Berchem 49.605
Borgerhout 50.204
Deurne 74.119
Ekeren 24.102
Hoboken 30.811
Merksem 38.355
Wilrijk 41.388
Antw. agglomeratie (incl. Mortsel): 579.877
Mortsel 27.867
[antw-1966_1970, p.17].

1965: Verdere restauratie van de begane grond tot aan de eerste trans van de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. [devocht-toren-1994, p 21-26]

1965: Fusie tussen de koekjesfabrieken De Beukelaer en Parein.

1965: Dynamitering van het Zuidstation aan de Bolivarplaats om de autosnelwegaansluiting naar o.m. de Kennedytunnel aan te leggen. Het gebouw was in 1898 klaar maar pas in 1902 in dienst gesteld als passagiersstation. Van hier vertrokken treinen naar de kust, via Dendermonde.

1965: Voor de aanleg van de Kleine Ring wordt de kazerne van Berchem gesloopt.

1965: Oprichting van de vzw Middelheim Promotors. Deze vzw stimuleert mee de werking van het museum en draagt bij tot de uitstraling en groei van de verzameling.

1965-1967 (ca.: De Kanaaldokken B1 en B2 worden gegraven op het grondgebied van de voormalige gemeenten Wilmarsdonk, Oorderen, Lillo, en de landbouwstrook van Berendrecht en Zandvliet. - [vdw-1977, p.245].

Illustratie: De neogotische Sint-Benedictuskerk van Lillo-Kruisweg uit 1847, n.o.v. een onbekend architect, werd opgetrokken in speklagen van baksteen en zandsteen. Ze was geïnspireerd op de Borgerhoutse O.-L.-Vrouw ter sneeuwkerk. Ze werd gesloopt in 1965. [polderboeket-1977: 143]; [bredael-polder-1984: 135] - KIK:B192632-35

7 juni 1965: Eerstesteenlegging van de nieuwe fabriek van General Motors (GM Continental, Plant 2; in 1998: Opel Belgium N.V.) in Antwerpen. Voor de bouw van dit complex nabij het Churchilldok (voorheen: Zevende Havendok) verdween het dorp Oorderen van de kaart. De vruchtbare poldergrond werd bedekt met een ca. 4 meter dikke laag zand (1 miljoen m³ grond) afkomstig van de uitgraving van dit Havendok. Op 19 augustus 1965 werd op deze gronden de schuur van de historische Berghoeve gedemonteerd. Deze indrukwekkende driebeukige polderschuur uit het midden van de 18de eeuw (ca. 1755), met een vloeroppervlakte van 630 m³, werd later heropgebouwd in het provinciaal Openluchtmuseum Bokrijk (Limburg). De Berghoeve (voor het eerst met die naam vermeld in 1682, bewoning op die plaats in 1661) is vanaf de stichting van de Fondatie Terninck (1697/1699?) tot de onteigening in 1908 eigendom geweest van dit meisjesweeshuis. De onteigening door de Staat, op grond van de Wet van 30 maart 1906 (Sb.: 29 april 1906), met het oog op de havenuitbreiding, geschiedde bij akte van 15 december 1908. [ph-oorderen-1991, p.164]; [bokrijk-nl-1989, p.134-135]; [bokrijk-nl-1973, p.31-32]; [bokrijk-en-1982, p.30]; [HAVERMANS, R. : 'De Berghoeve'. In: ph-oorderen-1991, p.54-59; overname uit: 'Historisch-geografische sprokkelingen uit het Antwerpse polderland']; [wit_26, p.627, 628; ICON: kleurenfoto Frans Claes, p.628].

19 juni 1965: Opening van de '8e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1960_1965, p.211].

24 oktober 1965: Sloop van de toren van de Sint-Jan Baptist-kerk in Oorderen.
« Met veel moeite wordt op 24 oktober 1965 de kerktoren van het polderdorp Oorderen omvergetrokken. De patroonheilige Jan Baptist geeft zich niet graag gewonnen en er zijn drie pogingen nodig vooraleer het merkteken van Oorderen uit het polderlandschap ten noorden van Antwerpen verdwijnt. Net als de buurdorpen Lillo, Wilmarsdonk en Oosterweel moet Oorderen wijken voor de uitbreiding van de Antwerpse haven, een lot dat binnenkort ook Doel zal treffen. Van de 1.500 inwoners van Oorderen schieten op 24 oktober nog vier gezinnen over, die nog geen vervangende woning gevonden hebben of wachten op de verhuiswagen. Ze bivakkeren zonder drinkwater tussen de puinen van de al afgebroken buurhuizen. De slopers staan te dringen: één dag na de voltrekking van het laatste huwelijk is het gemeentehuis al afgebroken. »

1966: inwoners: 241.154 (op 31 dec 1966) ['Antwerpen', 15e jaarg. nr. 2, juli 1969, p.50].

1966: Afsplitsing uit de oude parochie Ekeren van de zusterparochie Sint-Theresia, Bund.

1966: Afsplitsing van de parochie Sint-Laurentius, Schoonbroek, uit de oude parochie Ekeren.

2 april 1966: Op deze dag reed voor het laatst een tram op de middenberm van de Noorderlaan (Luchtbal). Het was een 72 doorstreept op het traject Antwerpen - Kapellen Gemeentehuis.

Mei 1966: Het tijdschrift van de Koninklijke vereniging voor natuur- en stedenschoon (KVNS) wijdt een bijzonder nummer aan de revalorisatie van de Antwerpse historische stadskern. In de visie die W. Cogge en W. Toubhans uiteenzetten wordt deze kern autovrij voetgangersgebied en worden historisch waardevolle panden ten volle gewaardeerd. Enkele verkeersassen leiden auto's naar nieuw te bouwen parkeergarages, de historische stad is immers niet meer opgewassen tegen de steeds maar groeiende ingrepen nodig om de mobiliteit voor auto's te garanderen. Als oplossing wordt verder de uitbouw van een metronet voorzien. De economische functie van de Schedekaden is nog niet aan discussie toe, in hun plan wordt evenwel de historische Werf aan het Steen schematisch gereconstrueerd en moet deze het toeristische hart van de omgeving vormen. Cogge en Toubhans gaven hiermee hun i.s.m. H. Verbruggen in 1962 uitgevoerde stedenbouwkundige studie aan het NHIBS, "Toepassing van aktuele stedebouwkundige beginselen op een verouderd stadsdeel" een ruimer forum. [cogge-kvns-1966_3: 5-27].

10 mei 1966: Onthulling door koningin Elisabeth II van Groot-Brittanië van een gedenkplaat aan het Churchilldok. Op 21 oktober worden in dit dok voor het eerst goederen uit een zeeschip gelost. In juli 1967 is het volledig in bedrijf. [antw-1966_1970, p.612; + ill. achteraan].

30 september 1966: Het CBS keurt de aanbesteding van de nieuwe Centrale Openbare Bibliotheek (Lange Nieuwstraat) goed. Op 1 februari 1968 wordt gestart met de bouw. [antw-1966-1970, p.100].

Eind 1966: De polderdorpen Oorderen en Wilmarsdonk zijn volledig van de kaart geveegd bij de Antwerpse havenuitbreiding. Tussen oktober 1962 en begin 1966 werden alle huizen in Oorderen - als 'stadseigendom' - gesloopt. Wilmarsdonk verdween tussen 1963 en eind 1966. Op zondag 3 april 1966 hield men de laatste officiële plechtige kerkdienst in de Wilmarsdonke Sint-Laurentiuskerk, tussen juli en oktober van dat jaar werd het gebouw gesloopt, alleen de beschermde toren bleef overeind; van Oorderen rest er niets. Het merendeel van de bewoners van beide dorpen trok naar Hoevenen of Ekeren. [wit_26, p.621, 629, 636, 638 + ICON kerktoren Wilmarsdonk: foto F. Hoelen, ca. 1910, p.628; Ib.: foto A. De Belder, in 1968, p.639; Ib.: kleurenfoto ca. 1980, p. 629].

5 december 1966: Voltooiing van de bouw van een tweede droogdok, ten behoeve van Beliard Murdoch, aan het noordelijk uiteinde van het Vierde Havendok. [antw-1966_1970, p.613].

1967

kanaaldokken B1, B2, B3

restauratie O.L.V.-kathedraal

brug Kattendijksluis

Petroleumhaven-Marshalldok

9e Biënnale Beeldhouwkunst

E-10



Churchilldok

einde Zuidschippersdokken

brand Sint-Jacobskerk
               
Lillobrug

Zandvlietsluis

werken Tienjarenplan

Kennedytunnel

1967: Kanaaldokken B1, B2 en B3 

1967: De galmgaten van de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal zijn met gevlochten plastiekband afgesloten. [Devocht-Toren-1994, p.21-26].

22 mei 1967: Aanvang van de werken aan de bouw van een vaste brug over de Kattendijksluis. Gedurende het ganse jaar 1968 worden de werken voortgezet. Op 9 september 1969 kan ze voor het verkeer opengesteld worden. [antw-1966_1970, p.605, 607, 608].

5 juni 1967: De Petroleumhaven wordt officieel herdoopt in 'Marshalldok'. [antw-1966-1970, p.616].

11 juni - 1 oktober 1967: '9e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1966_1970, p.598].

19 juni 1967: De werken aan de autosnelweg E-10 (Amsterdam-Brussel-Parijs) vangen officieel aan (Kleine Ring). [antw-1966_1970, p.638].

juli 1967: Inbedrijfstelling van het Churchilldok. De bouw ervan werd aan het Tienjarenplan toegevoegd, de technologie van het containervervoer werd er systematisch toegepast. [een stad groeit, p. 104 + 1 foto]; [antw-1966_1970, p.615].

1 juli 1967: Het Kanaaldok B1 - B2 kan door schepen in zijn volle lengte opgevaren worden. [antw-1966_1970, p.614].

1 juli 1967: Buiten gebruik stellen van de Zuidschippersdokken (Steendok, Kooldok en Schippersdok) door het afgrendelen van de vloed- en benedenebdeuren van de Zuidersluis. Op 15 juli 1968 zal met het dempen worden begonnen, een jaar later is alles voltooid. [antw-1966_1970, p.605, 606, 616].

14 en 15 augustus 1967 (nacht van maandag op dinsdag): Een felle uitslaande brand verwoestte de bovenbouw van een gedeelte van de historische Sint-Jacobskerk. De schade was enorm hoewel de kerk door de brand zelf niet was aangetast. Schilderijen van Rubens, Jordaens en Quinten Matsijs konden in veiligheid gebracht worden. [Volksgazet, 16 augustus 1967; facsimilé in: 'Persfilter'. Antwerpen, 1980].

28 juli 1967: Inbedrijfstelling van de Lillobrug. [antw-1966-1970, p.614].

3 oktober 1967: Plechtige inhuldiging van de Zandvlietsluis en de werken van het Tienjarenplan, de Kanaaldokken B1, B2 en B3, door koning Boudewijn. [antw-1966_1970, p.578, 615, 616]. – Illustratie links: havenuitbreiding ten noorden van Antwerpen tot aan de grens met Nederland: polders en polderdorpen verdwenen.

12 november 1967: Het eerste tunnelelement voor de J.F. Kennedytunnel wordt in de Schelde neergelaten. Op 31 mei 1969 zal hij officieel opengesteld worden. [antw-1966_1970, p.638].

1968 (ca.): De groene straatuurwerken (straatklokken) verdwijnen uit het Antwerpse straatbeeld. [wit_10, p.236]. 

1968: Oprichting van VECU (Vereniging voor Europese Cultuuruitwisseling). [ID AMVC: V 37175].

2-3 april 1968: Een nachtelijke brand slaat over van het verlaten kloosterpand achter de Sint-Pauluskerk en doet het kerkdak vlam vatten. De talrijke kunstschatten worden in allerijl door parochianen en bezoekers van de artiestenkroegen in de omgeving uit de brand gesleept. Heroïsche taferelen speelden zich die nacht en ochtend af, o.m. om het enorme schilderij 'De aanbidding door de herders' (modo 'Kerstnacht') van P.P. Rubens in veiligheid te brengen. (Vernieling van het groot dak van de kerk, uitbranden van de toren en 3/4 van het voormalig klooster. Beschadiging aan het kerkmeubilair). [wit_14, p.342]; [s_paulus-1978, p.69].

De torenklokken van de Sint-Pauluskerk barsten of smelten tijdens de brand. [s_paulus-1978, p.69 + opsomming]. Architecten L. Williame en J. Huygh aangesteld voor de restauratie van kerk en toren. [s_paulus-1978, p.69].

4 april 1968: Aanvang van de restauratiewerken aan de Van Stralentoren. Op 1 december 1970 is de restauratie voltooid. [antw-1966_1970, p.98].

2 september 1968: In gebruikname van het containercentrum van de NMBS in de haven tussen het Zesde Havendok en het Churchilldok. [antw-1966_1970, p.637].

24 oktober 1968: Plechtige inwijding van het Merksemse nieuwe gemeentehuis (nu districtshuis) door de toenmalige burgemeester Gabriel Theunis (burgemeester tussen 1963 en 1969). Het oude gemeentehuis dateerde van 1896.

26 oktober 1968: Eerstesteenlegging van de nieuwe Centrale Bibliotheek en van de nieuwe Koninklijke Schouwburg. Op 29 december 1967 was de bouw voor de schouwburg toegewezen, op 4 juni 1968 waren de werken gestart. In 1958 was beslist dit gebouw te realiseren. [antw-1966_1970, p.99, 579].

13 december 1968: Voltooiing van de verplaatsing van de uit 1735 stammende graanwindmolen 'De Eenhoorn' (de 'Witte Molen'), van Lillo-Kruisweg naar de Scheldelaan. - [holemans-1986, p.44]; [antw-1966_1970, p.98].

juni 1968: Bezetting van het Hendrik Conscienceplein, de aktievoerders (VAGA - Vrije Aktie Groep Antwerpen) eisen een autovrij plein. 6 juli, ijsblokkenaktie: Hugo Heyrman en Panamarenko zetten het plein op kunstzinnige wijze af met een stapeling industrieel vervaardigde ijsblokken. 13 juli: VAGA-aktie, het plein getransformeerd in een groene zone, er wordt geprotesteerd in een happening-sfeer, optreden van Wannes Van de Velde. Begin juli neemt het schepencollge een principebeslissing aan om het plein autovrij te maken; pas in de loop van 1972 is het eerste autovrije plein in het hart van Antwerpen een feit. [ant_60-1986, p.136-138].

1969: Stichting van de parochie Sint-Bernardus, Abdijstraat, Kiel. Een afsplitsing van de parochies Sint-Catharina en Christus-Koning. 

31 mei 1969: officiële opening, door koning Boudewijn, van de Kennedytunnel onder de Schelde en een gedeelte van de 'Kleine Ring' tot aan de Schijnpoort en het baanvak Burcht-Kruibeke in het kader van de autosnelweg E-3. [antw-1966_1970, p.580, 638].

14 juni - 5 oktober 1969: '10e Biënnale voor Beeldhouwkunst' in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst (Middelheim). [antw-1966_1970, p.599, 101].

18 juli 1969: Het recreatiecentrum-noord, gelegen tussen de Ekersedijk en het vormingsstation van de NMBS, wordt 'Het Muisbroek' genoemd. [antw-1966_1970, p.35].

9 september 1969: Openstelling voor het verkeer van de vaste brug over de Kattendijksluis. In 1967 was men met de werken begonnen. [antw-1966_1970, p.605, 607, 608, 638].

10 september 1969: Definitieve buitengebruikstelling van de Rijnbrug. [antw-1966_1970, p.608].

3 november 1969: Aanvang van de bouwwerken aan het zwembad Wezenberg. [antw-1966_1970, p.99].

3 september 1969: Inhuldiging van de woningen aan het Viswater in Berendrecht. [antw-1966_1970, p.580].

19 december 1969: Plechtigheid n.a.v. de officiële ingebruikneming van het Koninklijk Paleis in Antwerpen als Internationaal Cultureel Centrum (ICC). [antw-1966_1970, p.581].

1970
               
bevolking België

bevolking Antwerpen

Sint-Annabos

E3-viaduct

tweede deel 'Kleine Ring'

Frans Tijsmanstunnel

verkeerswisselaar Merksem










 

Totale bevolking België 1970: 9.650.944 [op 31 dec., bron N.I.S.].

31 december 1970: inwoners Antwerpen

Bevolkingscijfer (statistisch cijfer)
Antwerpen 226.570
Berchem 50.528
Borgerhout 48.967
Deurne 80.112
Ekeren 27.636
Hoboken 33.811
Merksem 39.785
Wilrijk 43.738
Antw. agglomeratie (incl. Mortsel): 579.131
Mortsel 27.984
[antw-1966_1970, p.17].

1970: De centrumstad (binnen de Leien) telt 29.000 inwoners. In 1980 nog slechts 19.000. Op het einde van de 19de eeuw waren het er nog 89.000. [AT-VI, 6, p.141].

20 mei 1970: Opening van het bos op Antwerpen linkeroever. [antw-1966_1970, p.581].

juli 1970: Inbedrijfname van het E-3 viaduct over het Lobroekdok. [antw-1966_1970, p.610].

13 augustus 1970: Officiële opening van een tweede gedeelte van de 'Kleine Ring', het traject Schijnpoort-Kleine Bareel in het kader van de autosnelweg E-3 - E-10. In mei 1969 was een eerste deel opengesteld. [antw-1966_1970, p.638].

14 september 1970: Plechtige openstelling van de Frans Tijsmanstunnel onder het Kanaaldok B1-B2. [antw-1966_1970, p.582, 638].

November 1970: In gebruikname van het gedeelte 'Kleine Ring' tussen de verkeerswisselaar Merksem en de rechtstreekse verbinding met de haven (E-3 - E-10). [antw-1966_1970, p.638].

1971: Het dossier voor de restauratiewerken van het Hessenhuis (gebouwd in 1563 ) wordt ingeleid. In 1979 kan werkelijk met het renovatieproject worden gestart.

1971: Bob Cools, allereerste schepen voor ruimtelijke ordening in het land.

1971: Stichting van de parochie Sint-Jan de Doper, Lange Elzenstraat.

1971: « Op Middelheim-Hoog werd in 1971 het Braem-paviljoen ingehuldigd, naar een ontwerp van de Antwerpse architect Renaat Braem. Kleinere beelden of werken uit de collectie die niet in openlucht kunnen worden opgesteld kunt u hier bewonderen. (website museum Middelheim)

1972: Afbraak van de Hippodroom op het Zuid, gebouwd in 1903. In 1959 had het reeds zijn deuren gesloten. [antw-44_94, p.86 + ill.]. De sloop van dit gebouw kan als model staan voor de teneergang van het Zuid. Eerder was deze vroeger zo aantrekkelijke woonbuurt al grondig verminkt door de afbraak van het Zuidstation (1965) en door het dempen van de zuiderdokken (1968). De wijk ontvolkte (1924: 49 000 inwoners, 1974: 29 000 inwoners) , alleen de minst begoeden en bejaarden bleven achter. Heel wat panden werden opgekocht door of verhuurd aan migranten. De komst van het Fotografiemuseum (1984, geopend 1986) en het Museum voor Hedendaagse Kunst (MuHKA) (geopend 1987) waren de aanzet voor de heropleving van het Zuid midden de jaren '80.

1972: Een nieuwe verlichtingsinstallatie van de O.-L.-Vrouwekathedraal. De klokken worden bijgewerkt door een klokkengieterij te Asten. [devocht-toren-1994, p.21-26]

1972: Start van de derde fase van de restauratiewerkzaamheden van de O.-L.-Vrouwekathedraal o.l.v. Michiel Diercksens. [devocht-toren-1994, p.21-26].

1972: Aanleg van het Frans Halsplein. [vdw-1977, p.365].

10 maart 1972 (vrij.): De firma Nobels-Peelman start om 18u met de werken aan de 208 m lange noodbrug aan het verkeersknoopppunt tussen Italiëlei en Frankrijklei. Op zondagmiddag 14u kon de brug met belasting getest worden, vanaf maandagochtend 13 maart werd ze voor het autoverkeer opengesteld. [GvA, 30 april 1998].
Pas 34 jaar later, in het weekend van 12-13 augustus 2006 werd de 'tijdelijke' brug gesloopt. De 'IJzeren Brug' was niet meer.

1973: invoering van het systeem van winter- en zomertijd op Europees niveau (besparingsmaatregel n.a.v. oliecrisis).

13 maart 1973: Zelfportret P.P. Rubens, aanwinst Rubenshuis, tentoongesteld sedert 13 maart 1973.
Een van de vijf door Rubens geschilderde zelfportretten, de andere bevinden zich in Windsor Castle (eigendom van de Britse koninklijke familie), Wenen en Florence (twee stuks).
Waarschijnlijk in augustus 1628 geschilderd. Lange tijd in het bezit van de prinselijke familie van Arenberg. In 1956 gekocht door de Griekse reder Stavros Niarchos. Eind 1972 geveild bij Christie's in Londen, waar het door de Vrienden van het Rubenshuis werd aangekocht voor ca. 20.000.000 Bef.
[Bron GvA 14 maart 1973] in: [at-VI-1-1985, p. 16].

1973: Internationale Nieuwe Scène opgericht. Het theatergezelschap drukte zijn stempel op het 'geëngageerd' theater in Vlaanderen.

1974: 'Restauratie' van de 16de eeuwse houten gevel, Stoelstraat 11.

9 november 1974, zaterdag: In het verlengde weekend van 11 november 1974 verhuist Gazet van Antwerpen naar het nieuwe gebouw op Linkeroever. Het lood wordt meteen geruild voor fotozetwerk.

eind 1974 tot midden 1977: Opgravingen 'Stadsparking', een ondergrondse parkeergarage achter het Stadhuis en tussen het Volkskundemuseum en het Vleeshuis. "Tussen graafmachines en betonmolens door, konden een opmerkelijke hoeveelheid bewoningssporen uit de Gallo-Romeinse periode worden onderzocht. [...] Deze sporen omvatten waterputten, kuilen, paalsporen, een bewerkte bodem en een grote hoeveelheid mobiele vondsten." [warmenbol-feit-1987, p.113-121 (Tony Oost : 'De bewoning te Antwerpen tijdens de Gallo-Romeinse periode, p.107-126)].

1975: Schelde-Rijnkanaal

1975: Definitieve overschakeling van stadsgas naar aardgas, de grote gasreservoirs - o.a. op Zurenborg - verdwijnen uit het straatbeeld. [wit_17, p.405].

1975: « Op het stadsgrondgebied (het havengebied niet inbegrepen) zijn er ca. 1.100 straten met een lengte van ongeveer 250 km (enkel gemeten) en een oppervlakte aan verhardingen van ca. 4.000.000 m², die als volgt kunnen onderverdeeld worden: [...]. » [a-bouwt-1975: 110-111].

1976: (juni-aug) Extreem warme, zonnige en droge zomer in België met een gemiddelde temperatuur van 19.2 °C, 825 uur zonneschijn en slechts 23 regendagen. Enkel in 1947 waren er iets meer uren zonneschijn (825), de temperatuur lag dan wel gemiddeld net iets lager (19 °C). Sinds het begin van de meteorologische waarnemingen was het 's zomers nog nooit zo warm geweest. [KMI, Ukkel, juni 2000].

1976: De gehele wijk rond het Vleeshuis wordt afgebroken.

16 mei 1976: overhandiging van het geschilderd portret van Francisco de Miranda aan het stadsbestuur door Z.E. de ambassadeur van Venezuela. [antw-1966_1970, p.578].

1977 tot 1982: Mathilde Schroyens (1912-1996), burgemeester van Antwerpen.

1977: Antwerpen is een toeristische trekpleister omwille van het 'Rubensjaar'. Ellenlange files voor de Rubenstentoonstelling in het KMSKA.

1977: Herdoping van de Commissie voor Openbare Onderstand (C.O.O., ontstaan in 1925) in O.C.M.W., Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn. [AT-V, p.80].

2 juli 1977: Onthulling van 'den Deugniet' aan het winkelcentrum Oudaan, een beeld van Luc Verlee.

1979: Delwaidedok officieel in gebruik genomen [een stad groeit, p. 104 + 2 foto's].

1979: De op 4 december 1844 opgerichte krant 'Het Handelsblad' wordt opgeheven.

1979: Na een dossierinleiding gestart in 1971 nemen de eigenlijke renovatiewerken van het Hessenhuis een aanvang. De restauratie van gevels, daken en houtconstructie wordt afgewerkt in 1983, het heraangelegde Hessenplein dateert van 1984.

1980
               
bevolkingscijfers

stadsvlucht

Consciencebibliotheek

de 'Arend' op de Wapper

sloop Tolhuis St-Pietersvliet

Eerste Merksemse biënnale

koninklijk bezoek

anti-Joodse aanslag

wijding bisschop Paul van den Berghe

inhuldiging KNS

restauratie 'Brabo'

'de Singel' voltooid

1980: Totale bevolking België: 9.963.374 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1980: De centrumstad (binnen de Leien) telt nog amper 19.000 inwoners. In 1970 waren het er nog 29.000, tegenover 89.000 op het einde van de 19de eeuw. [AT-VI, 6, p.141].

1980: De Antwerpse stadsbibliotheek verkrijgt haar huidige statuut van wetenschappelijke bewaarbibliotheek op het terrein van de geesteswetenschappen in het algemeen, met als bijzondere verzamelgebieden het oude boek, de Antverpiensia, de Nederlandse letterkunde, de literatuur- en cultuurgeschiedenis van het Westen (vooral van de Nederlanden), de Vlaamse Beweging.

1980: Plaatsing van de 'Arend' als fonteinbeeld op de Wapper. Een werk in 1951 aangekocht van de Deense beeldhouwer Hugo Liisberg (1896-1958) voor de Middelheimcollectie.

1980: Sloop van het Tolhuis aan de Sint-Pietersvliet. In de plaats komt de Precam-buiding.

15 juni tot 14 september 1980: De gemeente Merksem organiseert een 'Eerste Merksemse biënnale voor beeldhouwkunst'.

"Eerste Merksemse biënnale voor beeldhouwkunst 1980: van 15 juni '80 tot 14 september '80 in Park Runcvoorthof te Merksem". Gemeentebestuur Merksem, 1980. - [AMVC: 166.638].

21 juni 1980: Koning Boudewijn en koningin Fabiola op bezoek in Antwerpen. Enkele honderden extreem-rechtse manifestanten eisen de afschaffing van de monarchie.

27 juli 1980 (zondag): De 25-jarige Syrische Palestijn Al Saied Naser werpt twee handgranaten naar Joodse kinderen in de Lamorinièrestraat in Antwerpen. De 15-jarige David Kuhan wordt gedood. Er vallen verder nog 7 zwaar- en 13 lichtgewonden. De dader van de aanslag kan door twee getuigen en een toevallig passerende politiepatrouille gevat worden op de Belgiëlei. Later volgt een Joodse protestmeeting in Antwerpen, gericht tegen de anti-Joodse aanslagen in Antwerpen en elders. [bron: GvA].

7 september 1980: In de Antwerpse kathedraal wordt de nieuwe Antwerpse bisschop Paul Van Den Berghe gewijd door aartsbisschop Godfried Danneels (die tevoren deze functie bekleedde).

4 oktober 1980: De nieuwe Antwerpse stadsschouwburg (KNS), wordt na 12 jaren bouwen, ingespeeld met 'Tijl'. Het mastodontisch gebouw aan het Theaterplein werd ontworpen door de architecten Renaat Verbruggen, M. Appel en Rie Haan (goedkeuring bouw in 1960 !). [bouwen-3nb, p.378].

18 oktober 1980: Het Brabobeeld van het gelijknamige monument op de Antwerpse Grote Markt wordt tijdelijk verwijderd. De sculptuur van Jef Lambeaux is dringend aan restauratie toe.

4 november 1980: Het gebouw van het concert- en theatercomplex deSingel (Desguinlei, Antwerpen), aansluitend bij het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium (1964-1968; n.o.v. Léon Stynen), is voltooid. Hiervoor tekende diens assistent, architect Paul De Meyer (1973-1980). [Eyckerman-1989, p.160].

1981: Amerikadok en Lefebvredok versmelten door het verdwijnen van de scheidende landtong (en de Amerikabrug). Het nu enkel nog Amerikadok geheten dok wordt tevens met het 5de Havendok verbonden. [AT-IX, 2, p. 57].

1981: Op de Door Verstraeteplaats wordt het beeld 'Meisje op bloesemende tak' van de Zweedse beeldhouwer Axel Wallenberg (1898-1996) geplaatst. Dit werk uit 1951 werd in datzelfde jaar aangekocht.

1 januari 1981: Het brakwaterschor 'Groot Buitenschoor' (215ha), langs de Schelde-oever aan de Belgisch-Nederlandse grens in Zandvliet, wordt erkend als natuurgebied. Het beheer wordt toegewezen aan Natuurreservaten vzw.

20 oktober 1981: Zware aanslag in de Antwerpse Diamantwijk. Vlakbij de synagoge in de Hovenierstraat ontploft een in een bestelwagen verstopte springlading. Drie mensen worden hierbij gedood, zestig anderen gewond. De schade loopt in de honderden miljoenen. De dader kan ontkomen en de aanslag wordt nooit opgeëist of opgehelderd. Na deze explosie stellen de stad Antwerpen, de Joodse gemeenschap en de diamantsector scherpe veiligheidsmaatregelen in. Zo volgt er een permanent parkeerverbod op sommige plaatsen (Diamantbuurt, Joodse scholen en organisaties...), verder gaan bewakingscamera's, kogelvrij glas, patrouillerende agenten en poortbewakers dit Antwerpse stadsdeel beheersen. [bron: GvA]

1982: Koningin Fabiola bezoekt de Antwerpse Stadsbibliotheek ter gelegenheid van de viering van de vijfhonderdste verjaardag van de instelling. In 1481 schonkt stadsadvocaat Willem Pauwels zijn boekencollectie aan het stadsbestuur en vormde aldus de basis van de collectie.

1982: Het klooster van de minderbroeders aan de Oever en de naastliggende kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt worden gesloopt. Ze moeten plaats ruimen voor een onpersoonlijke nieuwbouw (OCMW-rusthuis).

Januari 1982: Koud en sneeuwval.

Zomer 1982: Anti-kernwapenbetoging te Antwerpen.

8 augustus 1982: De in de jaren 1960 populaire Antwerpse blueszanger Ferre Grignard overlijdt. ('Drunken Sailor', 'Ring Ring').

10 oktober 1982: Gemeenteraadsverkiezingen. De SP blijft de grootste partij in de Scheldestad en mag de burgemeester blijven leveren.

30 dec 1982 tot 1994: H. Bob Cools (Antw., 27 april 1934), burgemeester van Antwerpen. Eerste burgemeester van een gefusioneerde stad ('Groot-Antwerpen' vanaf 1 januari 1983). [eedaflegging 30 dec 1982]. [Cools volgt Mathilde Schroyens op en blijft burgemeester tot 1995.]

1 januari 1983, zaterdag: Fusie van Antwerpen, Berchem, Borgerhout, Deurne, Ekeren, Hoboken, Merksem en Wilrijk tot één groot bestuurlijk geheel. Al in 1958 was het grondgebied van de gemeenten Berendrecht, Lillo en Zandvliet bij dit van de stad Antwerpen gehecht.

1983: De restauratie van het Hessenhuis, een voormalige pakhuis uit 1563, is voltooid. Al in 1971 was de procedure hiervoor ingeleid, in 1979 werd werkelijk gestart. In 1985 zal het opnieuw zijn deuren openen, nu definitief als tentoonstellingsruimte. Reeds in 1958, met de kunstmanifestaties van de groep G-58, was deze trend ingezet.

1983: Men begint aan de verbreding van het Albertkanaal op Antwerps grondgebied en ook aan de verbinding ervan met het Straatsburgdok. In 1930 was men met dit kanaal gestart, in 1935 werd het tracé Antwerpen-Herentals ingehuldigd.

6 februari 1983: Plechtige eerstesteenlegging van het rust- en verzorgingstehuis "Residentie Apfelbaum-Laub", Marialei 2, hoek Lamorinièrestraat, een uitbreiding van het reeds in de Marialei bestaande joodse rusthuis. Op 9 maart 1986 vindt de inhuldiging plaats van de nieuwe residentie. In 1988 wordt een nieuwe synagoge ingehuldigd op het gelijkvloers. In 1999-2000 volgt een uitbreiding en modernisering, met sloop van bestaande oudere delen.

9 juni 1983: Onthulling van het standbeeld van Antoon Van Dyck op de Meir, een werk van beeldhouwer Leonard De Cuyper (1808 - 1891). In 1856 was het voor het eerst aan de 'Museumplaats' onthuld geworden. Op 28 dec. 1901 viel de beslissing voor de verplaatsing naar de 'Geuzenhofjes', toen Gemeenteplaats, actueel Franklin Rooseveltplaats. In 1951 werd het daar weggenomen en tot midden jaren zestig verbleef het in het stadsmagazijn aan de Desguinlei. Na een hieropvolgend verblijf op een privédomein in Schilde werd het beeld in 1982 voor restauratie teruggehaald.

5 december 1983: Een brand legt de overdekte markthal 'Criée' in as. Na renovatie zal de verkoopsactiviteit er hervatten op 15 oktober 1984. Het gebouw, gelegen tussen de Van Wesenbekestraat en de Van Schoonhovenstraat, herbergde aanvankelijk de danszaal 'El Dorado'. Na het faillisement ervan nam een groepering kleinhandelaars het gebouw over en richtte er de marktactiviteit in dagverse producten in. (Wild- en gevogelte [Vandepoel], vis, primeurgroenten e.d.).

13 november 1984 (R.B.): Na de gemeentenfusie in 1983 werd het stadswapen opnieuw bepaald door de Antwerpse gemeenteraad. Op 5 maart 1985 volgde de bekrachtiging hiervan door de Vlaamse Gemeenschapsminister van Cultuur. <zie ook 1881, 1837 en 1810 >

24 november 1984: Gedenkplaat Ludovicus Nonnius, aangebracht tegen de moderne nieuwbouw van de Lange Gasthuisstraat 18 (BBL-bankkantoor) en onthuld op zaterdag 24 november 1984. Eertijds de plaats waar 'In den Schilt van Spaengien' stond, woonplaats van deze humanistische geneesheer, grondlegger van de moderne diëtiek (medische dieetleer).
Nunez, (Antwerpen, 1553-1645), was van Joods-Iberische afkomst. De famile vestigde zich waarschijnlijk midden 16de eeuw in Antwerpen. Nonnius ontplooide een veelzijdige intellectuele bedrijvigheid, hij was medicus, schrijver, historicus, poeët en numismaat, en auteur van het eerste dieetboek ter wereld 'Diaeteticon sive de re cibaria Libri IV' (1627). [at-VI-1-1985, p.16], [GvA, 23 nov. 1984].

8 januari 1985: Uitzonderlijke koude; vriestemperatuur: -25,4 °C (meting Rochefort).

1985: Na een restauratie die tot 1983 duurde opent het Hessenhuis (gebouwd als pakhuis vanaf 1563 ) opnieuw zijn deuren. Het kreeg een definitieve culturele bestemming als tentoonstellingscomplex. Vanaf 1958 tot 1962, met de kunstenaarsgroep G-58 en na 1975, door educatieve dienst van de stedelijke musea, was het gebouw reeds als tentoonstellingruimte gebruikt geweest.

1985: Ontstaan 'Kunstencentrum Monty'. Dennis Van Laeken en ploeg betrekken een leegstaande wijkbioscoop en bouwen er een theaterzaal.

1985: Oprichting van ensemble 'Anima Eterna' door Jos Van Immerseel.

1985: Archeologisch onderzoek in huis Draeck in de Heilige Geeststraat, Antwerpen. Resultaten van deze opgravingen werden nadien blijvend tentoongesteld in het grottencomplex van het Deurnese Boekenbergpark.

23 november 1985: Burgemeester Bob Cools onthult de gedenksteen aan de zuidoostelijke hoek van het Vleeshuis (Repenstraat) waarbij de rechttrekking van de Scheldekaden, 100 jaar tevoor beeïndigd, wordt verduidelijkt. Het monument werd ontworpen door Rutger Tijs, architect van de Dienst voor Werken, afdeling Monumentenzorg der Stad Antwerpen. [AT-VI, 6, p.140].

1986
               
aankoop Arboretum

werken O.L.V.-kathedraal

bouwproject 'Guldenberg'

'Vrijheid' op Theaterplein



Generale Bank aan Wapper

beeld Jacob Jordaens

1986: Aankoop van het Arboretum (Heuvel 2, Kalmthout) door het Antwerpse stadsbestuur. Eerdere historiek: exportkwekerij van Antwerpenaar Charles Van Geert: aankoop gronden langs spoorlijn in 1886. Naamloze vennootschap, o.l.v. Antoine Kort, opgericht na de dood van Charles Van Geert: periode 1898-1945. Aankoop van een gedeelte van de vroegere kwekerijen in 1952 door de broers George en Robert De Belder. 1954, Jelena Kovavic, echtgenote van Robert de Belder. Periode De Belder duurt tot 1986.

1986: Kruis, wijzerplaten en weerhaan van de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal worden opnieuw verzorgd. [Devocht-Toren-1994, p.21-26]

1986: Start van de eerste fase van het Guldenbergproject (vastgoedfirma Groep Van Wellen), tevens het startsein voor de renovatie van het noordelijk gedeelte van de Scheldekaden. In 1989 startte fase II (een duur woon- en winkelcomplex), in 1991 fase III. [tim-uitverkoop-1994, p.90].

September 1986: Onthulling van 'Vrijheid op het Theaterplein, een ruimtelijk gedachte sculptuur n.o.v. beeldhouwer Jan Dries (Mol, 1925), uitgewerkt door door architect Edgard Thielens. Een groot vierkant betegeld plein, 30 x 30 m, met de diagonaalhoeken resp. 1,80 m verhoogd en verlaagd. Aan de omtrek een 3 m brede boord van meeglooiende arduinen trappen. (Hardheid van hoeken, zachtheid van glooiingen). Deze realisatie ontstond uit 'Meditatieve Ruimte Het Zelf Zijn', een werk uitgevoerd met graszoden dat Dries in 1974 uitvoerde in het Openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim, tijdens de tentoonstelling 'Belgische Beeldhouwkunst' (10 x 10 m opp., diagonaalhoeken resp. 60 cm verhoogd en verlaagd).

ROMBOUTS, Tony : "Vrijheid op het Theaterplein", in: "Antwerpen", 32e jaargang (1986), nr. 3, herfst 1986, p.118-120.

10 oktober 1986: inhuldiging van het vernieuwde gebouwcomplex van de Generale Bank (tussen Meir, Wapper en Jodenstraat) met de reconstructie van de voorgevel van het huis 'De Fraula' (Wapper) n.o.v. architect Luc Fornoville. [fraula-generale-1986].

16 december 1986 : Op het pleinvormig deel van de Oever in Antwerpen, wordt het sinds jaren uit het stadsbeeld verwenen beeld van kunstschilder Jacob Jordaens heringehuldigd. [TIJS, Rutger J. : "Heroprichting van het beeld van Jacob Jordaens: Antwerpen , Oever 16 december 1986". S.n. : Antwerpen, 1986. - 32 p., losbl.].

1987: Opening van het MuHKA, gehuisvest in een door Michel Grandsard verbouwde oude graansilo (1922) in de Leuvenstraat. Hij was ook verantwoordelijk voor de uitbreiding (1992-1993). Het MuHKA stelt internationale beeldende kunst uit de laatste decennia ten toon. In 1986 werd begonnen met de samenstelling van een eigen vaste collectie.

1987: Sloop van het voormalige Hobokense gemeentehuis uit 1892. [wit_30, p.727 + ICON A° 1905].

2 februari 1987: Een brand in het 'Museum Ridder Smidt van Gelder' aan de Belgiëlei, beschadigd interieur en collecties. Het museum dient te sluiten. [bouwen-3nc, p.37].

2 april 1987: Opening van het 'Dagbladmuseum A. Verhoeven' op de Lombardenvest, een initiatief van Georges Blommaert, tevens conservator.

Eind september 1987: Plaatsing van het standbeeld van Louis Major (1902-1965), Minister van Staat en gewezen Minister van Tewerkstelling en Arbeid, op de Loosplaats (hoek Stadspark). Beeldhouwer: Willem Bierwerts (° 1927).

11 november 1987: De stad Antwerpen opent het Vredescentrum in het districtshuis van Deurne (het voormalige gemeentehuis).

1988: Het neogotische gemeentehuis van Berchem (ingehuldigd in 1885) wordt afgebroken om de verbreding van de Grotesteenweg mogelijk te maken.

1988: opening van het SCC 't Elzenveld (OCMW Antwerpen) in het historische deel van het Sint-Elisabethgasthuis (Lange Gasthuisstraat). Dit complex leent zich, met zijn 30 grote en kleinere zalen en lokalen, uitstekend voor de organisatie van congressen en socio-culturele activiteiten.

27 september 1988: Onthulling van het 'Vredesmonument' op de Teniersplaats, een beeld ter nagedachtenis aan de duizenden doden die tijdens de Tweede Wereldoorlog (ook op die plek) vielen door toedoen van de Duitse V-bommen. Een ontwerp van Hilde Van Sumere. [De Antwerpse Morgen, 28 sept 1988, p.32]. Het beeld verhuist later naar de Wapper.

1989: Sloop van het Koninklijk Stapelhuis (Entrepot). [antw-44_94, p.86 + ill.].

april 1989: Invaren van de Berendrechtsluis door de Liberiaanse ertstanker Main Ore (270.00 ton).

mei 1989: Ondanks hevig verzet, sloop van Huize Messiaen op de hoek van de Van Eycklei en de Van Breestraat gesloopt; gebouwd in 1906 naar een ontwerp van architect Joseph Hertogs [http://www.albertschweitzer.be/gehavende_stad.htm]

1990: In juli zijn de restauratiewerkzaamheden aan de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, die driekwart-eeuw in beslag namen, uiteindelijk klaar.

1990-1993: Stedenbouwkundig project "Stad aan de Stroom".

25 januari 1990: Tijdens een storm waait de torenspits van de Zandvlietse Sint-Gertrudiskerk. Op 29 mei 1991 wordt een nieuwe geplaatst. [wit_26, p.634; ICON: foto].

21 september 1990: Indienststelling van de Brabo-tunnel, de eerste tramverbinding tussen beide Scheldeoevers in Antwerpen.

1991: Totale bevolking België: 9.978.681 [op 31 dec., bron N.I.S.].

1992: Doorgaand vrachtverkeer van de Scheldekaden verbannen.

juni 1992: Oplevering van het 'Financiën Centrum' (Belastingen), een gebouw van het AMCA-project op de plaats van het vroegere Koninklijk Stapelhuis (Entrepot).

1993: Op voorstel van Burgemeester Cools wees de Raad van Europese Cultuurministers de Stad Antwerpen aan als Culturele hoofdstad van Europa in 1993. Antwerpen 93 werd gerealiseerd door een vzw met Maurice Velge als voorzitter, burgemeester Cools als afgevaardigd bestuurder em Eric Antonis als intendant.

26-28 maart 1993: 'Bezette Stad' van Paul Van Ostaijen duikt drie dagen lang letterlijk en figuurlijk op in het straatbeeld en kondigt het begin aan van een negen maand durende bezetting van de stad door en voor de kunst. Op zaterdag daagde een nooit geziene massa van een 400.000 tot 500.000 bezoekers op die getuige was van een internationale fanfare van meer dan 1.100 muzikanten die door de Antwerpse straten trok. Grote revelatie van het openingsweekend was de creatie van het muziekstuk 'Talisker' van componist Luc Brewaeys dat werd uitgevoerd in de pas gerestaureerde hal van het Centraal Station. Zaterdagavond zorgde het 'horizontale vuurwerk' op de Schelde van de Franse vuurwerkkunstenaar Pierre-Alain Hubert, voor een anticlimax. Intendant Antonis gaf ruiterlijk toe dat het een miskleum was geweest, net als ook het theaterstuk 'Sarajevo' hem niet geslaagd leek.

Voorjaar 1993: Beëindiging renovatie- en restauratiewerken van het Bisschopshuis (Bisschoppelijk Paleis), Schoenmarkt.

14 tot 17 augustus 1993: Eurosail '93 in Antwerpen. Een kleurrijke vloot van meer dan 50 grote zeilschepen vergezeld van honderden kleinere jachten, platbodems en andere pleziervaartuigen legt in hartje stad aan (Scheldekaaien, Bonaparte- en Willemdok).

16 augustus: Als revanche op het visueel geflopte vuurwerk van zateragavond 26 augustus - tijdens het openingsweekend van Antwerpen 93 - worden de ontgoochelde Antwerpenaars op een traditioneel barok vuurwerk getracteerd. [GvA, 29 maart 1993, p.1, 2, 5].

18 en 19 december 1993: Sluiting van 'Antwerpen 93'. De stad ontving dat jaar 11 miljoen bezoekers.

december 1993: Oplevering van het Havenhuis' (Autonoom Havenbedrijf), een gebouw van het AMCA-project op de plaats van het vroegere Koninklijk Stapelhuis (Entrepot).

juni 1994: Antwerpen haalt met MANAP, een grootstedelijk glasvezelnet (lokale informatiesnelweg) een wereldprimeur.

eind 1994: Afbraak van het Hotel Nautilus een eigenzinnig gebouw aan de Schelde temidden van de industrie, ooit gebouwd met afbraakmaterialen van de Expo van 1958 in Brussel. Architect Stan (Constant) Soetewey (°24.02.1916), bouwheer Phil Camerman. Hét tophotel en restaurant in de jaren zestig maakt plaats voor parkeerplaatsen en een gebouw. Zie ook 'Scheldepark-Hotel Nautilus' in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed.

1995, winter (dec. 1994-febr. 1995): De natste winter in België sinds de noteringen in Ukkel in 1833: 365.9 l/m³ neerslag. De eropvolgende periode van juli 1995 tot juli 1996 zal dan weer uitzonderlijk droog worden en gaat het belangrijkste neerslagtekort sinds 1833 opleveren. [KMI, Ukkel].

1995: Leona Detiège (°1942), burgemeester, tot 2003.

1995: 'Cultuurbeleidsplan Antwerpen 1995-2000' opgesteld onder impuls van Eric Anthonis, schepen voor cultuur, bibliotheken en monumentenzorg.

Begin 1995: Een aanvang wordt gemaakt met de uitbreiding van de Stadsbibliotheek. De bibliotheek wordt hierbij vergroot met vijf magazijnen, een verruimde leeszaal met computercatalogusruimte en een publieksingang aan de Korte Nieuwstraat. Op 28 juni 1997 zal ze heropend worden.

21 januari 1995, zaterdag: inhuldiging van het monument voor graficus, kunstschilder Jaak Gorus op het grasveld aan de uitgang van de voetgangerstunnel op Linkeroever (Beatrijslaan) (portretbuste in bas-relief, door Wilfried Pas - op sokkel gemonteerd).

14 juni 1995, woensdag: De Digitale Metropool Antwerpen (DMA), een initiatief van het Antwerpse Stadsbestuur en OCMW gaat van start. Antwerpen is hiermee de eerste Belgische digitale stad op Internet.

·   Versie 1.0: het prille begin, geïnstalleerd op zondag 11 juni 1995;

·   Versie 1.5: geïnstalleerd op donderdag 31 augustus 1995;

·   Versie 2.0: geïnstalleerd op donderdag 19 december 1995;

·   Versie 3.0: geïnstalleerd op dinsdag 25 februari 1997.

december 1995: Oplevering van de 'Italy Building (Belgacom), een gebouw van het AMCA-project op de plaats van het vroegere Koninklijk Stapelhuis (Entrepot).

1996: ICA, het Informatica Centrum Antwerpen, wordt Telepolis.

1996 : Antwerpen: Paul van Ostaijen herdenking.

1996-1997: Bij de bouwwerken van een nieuwbouwproject op een terrein aan de Zirkstraat, Oude Beurs en Koraalberg (nv Huisproject, en aannemer Ibens) werd in 1996 en begin 1997 een uitgebreid archeologisch noodonderzoek uitgevoerd. De archeologische resten omvatten niet alleen sporen uit de middeleeuwen en postmiddeleeuwen, maar ook uit de steentijden (vuursteenfragmenten), de ijzertijd en de gallo-romeinse periode. Begin 1997 werd een schedel opgegraven die doorgaat voor 'de oudste Antwerpenaar'. Een koolstof 14-analyse uitgevoerd door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK, Brussel) gaf aan dat de schedel uit de 9de eeuw dateerde.

17 september 1996: In Antwerpen overlijdt prof. em. Walter Couvreur, voormalig Gents hoogleraar en vooraanstaand vlaamsnationalist. Prof. Couvreur doceerde 'Spraakkunst van de Indogermaanse talen' en 'Gotisch'. Zijn privébibliotheek bevatte een uitzonderlijke collectie oude drukken, kaarten en prenten van en over Antwerpen, en heel wat over Vlaamse geschiedenis. De SBA verkreeg in 1997 een bijzonder krediet van 3,5 miljoen frank voor de aankoop bij de veiling van deze belangrijke verzameling antverpiensia (diverse veilingdagen in het veilinghuis Amberes).

oktober 1996: Het eerste nummer van de eerste reeks 'Waar is de tijd, Antwerpen', een initiatief van Uitgeverij Waanders en het stadsarchief van Antwerpen, verschijnt. 20 maandelijkse afleveringen handelen over de geschiedenis van Antwerpen en '1200 jaar Antwerpenaren'. Een tweede twintigdelige reeks, 'Antwerpen van 1900 tot 2000' start in juni 1998 en loopt januari 2000, zo wordt de periode tot 31 december 1999 nog behandeld.

31 oktober 1997: 450.033 inwoners in Antwerpen

1 mei 1997, donderdag: Hotel Astrid Park Plaza opent deuren voor eerste gasten, maar wordt nog verder afgewerkt.

7 juni 1997: Een tentoonstelling in het museum Vleeshuis, "Onder de Koraalberg: de oudste Antwerpenaar op het spoor!" (7 juni 1997 - 28 september 1997), toont aan het grote publiek een selectief overzicht van de belangrijkste voorlopige resultaten van archeologisch onderzoek uitgevoerd bij een nieuwbouwproject aan de Koraalberg. De in het voorjaar bij toeval - door een lekkende waterleiding - vrijgekomen schedel van een 25 à 30-jarige man uit de 9e eeuw is hierbij grote publiekstrekker. [zie: Gazet van Antwerpen, 7 februari 1997]; [DMA 3.0 Krant - 6 juni 1997].

28 juni 1997: De grondig vernieuwde en fors uitgebreide Stadsbibliotheek van Antwerpen (SBA) wordt heropend. Begin 1995 was men begonnen met de werkzaamheden.

29 juni 1997, zondag: Officiële inwijding van de cruise gangway aan de Scheldekaaien 20/21, op nauwelijks 100 meter afstand van het historische centrum. Passagiers van luxepassagiersschepen kunnen daardoor in de best mogelijke omstandigheden in- en ontschepen. [C.B. van 27 februari 1997].

30 juni 1997, maandag: De tweehonderd kleuters en lagere schoolkinderen van het laatste Belpaire-instituut in de Antwerpse Sanderusstraat moeten plaats ruimen voor hogeschoolstudenten. Juffrouw Maria Belpaire had de school in 1902 gesticht met de intentie ook meisjes een intellectuele vorming te geven.

Augustus 1997: De plannen voor een modern pand met veel glas aan het Vleeshuis (op de plaats waar een badhuis uit de jaren vijftig staat) worden publiek. Een diagonaal geplaatste lift moet deze nieuwbouw met het Vleeshuis verbinden en voor een goede toegankelijkheid van beide zorgen (Arch.: Xaveer De Geyter). Het project wordt met banbliksems bejegend en kort daarop definitief afgeblazen.

16 december 1997: Opening van het Gaumont-complex aan de De Keyserlei, Van Ertbornstraat en Anneessensstraat op de plaats waar de cinema's Rex, Metro en Ambassades stonden. De Franse filmketen UGC zal eind juni 2000 deze Antwerpse cinema Gaumont overnemen.

1998: Bouwproject 'Land van Hop' gelegen tussen Meistraat, Hopland, Langegang en Tabakvest. Naast de Plantijn-hogeschool van de provincie Antwerpen wordt een woonblok met eensgezinswoningen, appartementen, winkels en lofts rond een binnenplaats met stadstuin voorzien. Architectenbureau Stijn Peeters & Partners tekende de plannen. [gva-8.12.1998, p.b5]; Archeologie: resten van het verdwenen klooster van de ongeschoeide karmelieten konden worden onderzocht.

1998: Riolerings- en bestratingswerken op de Grote Markt en Kaasrui. Hiervan werd gebruik gemaakt voor archeologisch onderzoek naar de zeldzaam geworden straatkelders.

1998: Bij een beperkt archeologisch onderzoek in de kapel van de voormalige leprozerie van Terzieken (Tersiecken), in de Willem Lepelstraat, konden twee priestergraven worden onderzocht.

1998: Bij de bouwwerken voor een appartementencomplex in de Vleminckstraat werd archeologisch onderzoek verricht naar de restanten van een vermoedelijk grote patriciërswoning in baksteen uit de 13de eeuw.

1998: Verhuis van de Antwerpse vestiging van het "AMSAB - Instituut voor sociale geschiedenis", voorheen "Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging", naar de Lamorinièrestraat 233. Het in Gent gevestigde "Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging", opgericht in 1980 en gegroeid uit het BSP-archief Gent-Eeklo, opende in 1988 een Antwerps filiaal op verzoek van de Antwerpse Socialistische Beweging. In november 1999 werd nationaal een naamswijziging doorgevoerd, dit om beter het verruimde belangstellingspunt (inclusief de 'nieuwe sociale bewegingen' als vredesbewegingen, milieubewegingen, derdewereldlandecomités, holebigroepen e.d.) te weerspiegelen.

10 februari 1998: Dood van de Antwerpse beeldende kunstenaar Pol Mara.

22 maart 1998, zondag: De 'Lange Wapper', doopnaam voor de door de Antwerpse Waterwerken (AWW) in de Schelde geplaatste 'waterjet' wordt officieel in gebruik genomen. De 50 meter hoog spuitende waterfontein staat op een paal in de Schelde, buiten de vaargeul, ter hoogte van het Zuiderterras.

1 april 1998: De stad Antwerpen begint met de selectieve ophaling van het huisvuil. De burger moet voortaan groenten-, fruit- en tuinafval, papier en karton, restafval en grofvuil sorteren en gescheiden aanbieden.

13 september 1998: Hevige regenval zorgt voor overstromingen in lager gelegen delen van de stad (Ekeren - Ekersesteenweg; Merksem - Lambrechtshoekenlaan; Schijnbroek...). Op enkele uren tijd viel er 143 liter water per m², de riolering kon de overlast niet slikken.

"Sinds 21 augustus 1998 hebben wij te maken met overvloedige neerslag. Te Ukkel, kende iedere maand een neerslagtotaal dat hoger was dan normaal (zie tabel). Deze totalen waren uitzonderlijk voor september en januari, en zeer abnormaal voor oktober. De andere maanden kenden weliswaar hoge, maar toch normale neerslagtotalen. De opeenvolging van deze zes natte maanden resulteerde in het natste halfjaar september-februari sedert het begin van de waarnemingen te Brussel-Ukkel in 1833. [...]" [M. Vandiepenbeeck : "De extreem overvloedige regenval van september 1998 tot februari 1999", Ukkel, 3 maart 1999. - [Bron: IRM-KMI].

27 oktober 1998: Vellen van de Japanse kerselaars aan het KMSK, ondanks een protestaktie voor het behoud van de bomen. [DS, 28 okt. 1998].

27 december 1998: Flor Fischer (Schoten, 6 maart 1936) overlijdt in het Sint-Augustinusziekenhuis.

1999: Antwerpen: Van Dijckjaar (Antoon Van Dyck).

13 juni 1999: België - verkiezingen van het Europees Parlement, de federale wetgevende kamers en de Vlaamse Raad.

...